رونمایی از یک شغل جدید در ایران / رزرو جای پارک با سبد!
در خیابان‌های پرترافیک و مراکز تجاری-اداری شهر، جایی که یافتن جای پارک به یک چالش زمان‌بر و فرسایشی تبدیل شده، افرادی با استفاده از موانع ساده‌ای مانند کله‌قندی، سبد پلاستیکی یا حتی جعبه میوه، چندین فضای پارک حاشیه‌ای را “رزرو” می‌کنند.
آن‌ها منتظر می‌مانند تا راننده‌ای که از جستجو خسته شده، به محدوده آن‌ها نزدیک شود. در این لحظه، با پیشنهاد “جای پارک تضمینی”، در ازای دریافت وجه نقد، مانع را برداشته و فضا را در اختیار راننده قرار می‌دهند.
ریشه‌های شکل‌گیری “پارک‌فروشی”
این پدیده محصول ترکیبی از چند عامل است:
- کمبود شدید پارکینگ: عدم توازن میان تعداد خودروها و ظرفیت پارکینگ‌های عمومی و حاشیه‌ای، تقاضا برای جای پارک را به شدت افزایش داده و آن را به یک “کالای کمیاب” تبدیل کرده است.
- خلاء نظارتی: ضعف یا عدم حضور مستمر نیروهای نظارتی شهرداری (شهربان/معبربان) و پلیس راهور در برخورد با تخلف “سد معبر”، فضا را برای فعالیت این افراد امن کرده است.
- بیکاری و اقتصاد غیررسمی: برای برخی افراد، این کار یک منبع درآمد سهل‌الوصول و بدون نیاز به سرمایه اولیه است که در شرایط نامساعد اقتصادی، جذابیت پیدا می‌کند.
- پذیرش از سوی شهروندان: برخی رانندگان به دلیل عجله یا استیصال، ترجیح می‌دهند با پرداخت پول، در زمان خود صرفه‌جویی کنند و این چرخه را ناخواسته تقویت می‌کنند.
ابعاد حقوقی و اجتماعی ماجرا
- تخلف آشکار: بر اساس ماده ۲۴ قانون مدنی و قوانین شهرداری، معابر و فضاهای عمومی قابل تملک خصوصی نیستند. هرگونه اشغال و سد معبر، تخلف محسوب شده و مستوجب برخورد قانونی است. “پارک‌فروشی” مصداق بارز تصرف غیرقانونی و فروش مال غیر (فضای عمومی متعلق به همه شهروندان) است.
- نقض حقوق شهروندی: این اقدام حق برابر همه شهروندان برای استفاده از فضاهای عمومی را نقض کرده و باعث ایجاد هرج‌ومرج، افزایش هزینه برای شهروندان و ایجاد حس بی‌عدالتی می‌شود.
راهکارهای ممکن برای مقابله
مقابله با این پدیده نیازمند یک رویکرد چندوجهی است:
- افزایش نظارت هوشمند و فیزیکی: استفاده از دوربین‌های نظارتی و گشت‌های منظم پلیس و شهرداری برای اعمال قانون و جمع‌آوری موانع.
- توسعه پارکینگ‌های هوشمند: هوشمندسازی مدیریت فضاهای پارک حاشیه‌ای (استفاده از سنسور و اپلیکیشن) می‌تواند تخصیص فضا را عادلانه و شفاف کند.
- افزایش ساخت پارکینگ‌های طبقاتی: راه‌حل بلندمدت، افزایش عرضه فضای پارک از طریق ساخت پارکینگ‌های عمومی در مناطق پرتراکم است.
- اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی: آگاه‌سازی شهروندان نسبت به غیرقانونی بودن این عمل و تشویق آن‌ها به گزارش تخلف و عدم پرداخت پول به این افراد.
نتیجه‌گیری: پدیده “پارک‌فروشی” یک زنگ خطر جدی برای مدیریت شهری است. این معضل نشان می‌دهد که چگونه بی‌توجهی به زیرساخت‌های اساسی شهری و ضعف نظارت می‌تواند به سرعت به ناهنجاری‌های اجتماعی و کسب‌وکارهای غیرقانونی منجر شود که در نهایت، هزینه آن را تمام شهروندان پرداخت می‌کنند.
