اتفاق بد برای تراکتور ایران!

قاچاق پدیده‌ای شوم است که اقتصاد را درگیر خود کرده است. قاچاق زعفران، آرد، بنزین، گازوئیل و… تولید و صادرات این محصولات را دچار چالش کرده است؛ به ویژه در محصولاتی چون آرد و سوخت که از یارانه دولتی برخوردار هستند. این قاچاق چه در ورود کالا به ایران باشد مثل لوازم خانگی، کفش و… و چه در خروج محصولات ایرانی مثل زعفران، شیر خشک و… به سایر کشورها، اقتصاد را از منابع مالی ارزی محروم می‌کند.

امروز قاچاق تراکتور نیز به فهرست کالاهای قاچاق شده از کشور در کنار زعفران، آرد، سوخت و… قرار گرفته است؛ در حالی که بخش کشاورزی از فرسودگی ماشین آلات این حوزه دچار مشکلات بسیاری در مصرف سوخت مازاد، آلودگی هوا و… است و نیز کشاورزان سال‌ها برای خرید یک تراکتور در صف انتظار می‌مانند این ابزار کار به شکل غیررسمی در حال خروج از کشور است.

مصطفی وحیدزاده، عضو انجمن تولیدکنندگان تراکتور کشور درباره معضل قاچاق تراکتور و وضعیت بازار ابزارآلات کشاورزی به خبرنگار مهر، گفت: بیماری قاچاق یا حمله اقتصادی یک کشور به کشور دیگر، مسئله‌ای است که کلان اقتصاد کشور مبدا را دچار التهاب می‌کند. این معضل امروز نیز دام‌گیر ابزار و ماشین‌آلات کشاورزی شده و متأسفانه به دلیل فاصله قیمتی دلار و ریال که روز به روز هم بیشتر می‌شود، انگیزه قاچاقچیان برای قاچاق تراکتور چه به شکل کامل و چه در قالب قطعات منفصله در حال افزایش است.‌متأسفانه به دلیل فاصله قیمتی دلار و ریال که روز به روز هم بیشتر می‌شود، انگیزه قاچاقچیان برای قاچاق تراکتور چه به شکل کامل و چه در قالب قطعات منفصله در حال افزایش است

وی در ادامه سخنان خود عنوان کرد: بر اساس مطالعات و بررسی‌های انجام شده، تخمین زده می‌شود سالانه تقریباً ۲۰۰۰ تراکتور کامل به کشورهای اطراف و ۱۰۰۰ دستگاه به کشورهای آفریقایی در حال قاچاق است. در مجموع ۳ هزار تراکتور سالانه فقط به شکل کامل و غیررسمی در حال خروج از مرزهای کشور است.

وی با اشاره به قاچاق این ابزار کار کشاورزی در قالب قطعات منفصله نیز گفت: بخشی از قاچاق متأسفانه به شکل قطعات منفصل تحت عنوان قطعات خودرو یا هر وسیله دیگری در حال قاچاق است. افراد راه خروج غیررسمی این قطعات را به خوبی می‌دانند و از فصل‌ها و تعرفه‌های مختلف استفاده می‌کنند؛ چون بر اساس مصوبه هیئت دولت و به پیشنهاد وزارت صنایع خروج هر گونه تراکتور از کشور تنها با مجوز و نامه کتبی تولیدکنندگان قابل انجام است.

وی افزود: این بخش از قاچاق نیز سالانه رقم قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. در نتیجه با توجه به تفاوت نرخ ارز و ریال و نیز این موضوع که قیمت تراکتور با سود پایینی در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد، این وسیله کشاورزی با قیمت بسیار ارزان در حال خروج غیررسمی از کشور است.

این عضو انجمن تولیدکنندگان تراکتور اعلام کرد: با وجود مکاتبات و جلسات مختلف با مسئولان ذی‌ربط، عملاً قاچاق ماشین‌آلات کشاورزی ادامه دارد.

ارزش ریالی قاچاق تراکتور از کشور

وحیدزاده با اشاره به لطمات مالی این امر به صادرات و اقتصاد کشور، اظهار کرد: تراکتور زیر قیمت و ۲ تا ۳ هزار دلار ارزان‌تر از نرخ واقعی در حال قاچاق است‌تراکتور زیر قیمت و ۲ تا ۳ هزار دلار ارزان‌تر از نرخ واقعی در حال قاچاق است. بنابراین، صادرکننده اصلی که از مبادی رسمی صادرات دارد، نمی‌تواند در چنین بازاری که دو محصول شبیه بهم اما با قیمت‌های متفاوت در حال عرضه است، رقابت کند.

وی با بیان اینکه افزایش فاصله نرخ دلار و ریال به سرعت این پدیده شوم می‌افزاید، گفت: اگر قاچاق گسترش پیدا کند دیگر صادرات مفهومی ندارد. اگر قرار است، صادراتی داشته باشیم باید با ارز و قیمت واقعی باشد تا ارز حاصل از صادرات در شرایط تحریمی درآمد خوبی را نصیب کشور کند.

۶۱ میلیون دلار حاصل صادرات رسمی تراکتور

عضو انجمن تولیدکنندگان تراکتور کشور درباره آمار رسمی صادرات کشور هم گفت: سال گذشته تقریباً ۶۱ میلیون دلار صادرات رسمی و قانونی داشتیم. در کنار تراکتور کامل، قطعات ریخته‌گری، موتور و سایر ادوات هم صادر شدند. تولیدکنندگان سعی دارند از بستر تولیدشان، ارز وارد کشور کنند؛ اما قاچاق باعث شده این تلاش‌ها نتیجه مورد انتظار را نداشته باشد.

وحیدزاده در پاسخ به این پرسش که تراکتور ساخت ایران بیشتر از کدام مرزها قاچاق می‌شود، گفت: عمدتاً از مرز افغانستان و عراق بوده و این محصولات به سمت کشورهای آفریقایی و کشورهای حوزه خلیج فارس می‌رود.‌قاچاق تراکتور عمدتاً از مرز افغانستان و عراق بوده و این محصولات وارد بازار کشورهای آفریقایی و کشورهای حوزه خلیج فارس می‌شود

وی اظهار کرد: ممکن است مصرف کننده کشاورز کشور ثالث، این تراکتور را خریداری کند اما موضوع، جلوگیری از قاچاق است تا محصولات تولید داخل برای کشور ارزآوری داشته باشند.

وی یادآور شد: اگر ورود و خروج کالاها از مرزها با نظارت دقیق‌تری باشد و افراد تحت عنوان تعرفه‌های مختلف سوءاستفاده نکرده و قطعات منفصله تحت عنوان تعرفه‌های دیگر که منع صادراتی ندارند، انجام نشود، درآمد ارزی کشور از این محل قطعاً افزایش می‌یابد.

این مسئول صنفی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: صادرات قطعات تراکتور با کم اظهاری یا بد اظهاری به راحتی در یک کارگاه کوچک در کشور مقصد روی هم سوار می‌شوند و به فروش می‌رسند.

وی گفت: آنچه جای تعجب دارد خروج غیررسمی تراکتور از کشور به شکل کامل است.

نیاز معیشتی کشاورز و قاچاق تراکتور

این مسئول صنفی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه این محصولات به نام ایران، مجدد صادر می‌شود یا به نام کشوری که محصول به آنجا قاچاق شده است، عنوان کرد: شاید بخشی از این محصولات به دلیل شرایط تحریمی کشور تغییراتی در کشور مبدا ساخت داشته باشند.

آیا افراد در قالب خریدار و به عنوان کشاورز تراکتورها را خریداری می‌کنند یا از بازار آزاد تهیه می‌شود؟ وحیدزاده در پاسخ به این پرسش عنوان کرد: این تراکتورها از سوی تولیدکننده بعضاً با تسهیلات به فروش می‌رسد. دولت برای کمک به کشاورزان تسهیلات می‌دهد که افراد با استفاده از مزایای این تسهیلات، تراکتور را خریداری و قاچاق می‌کنند.

وی افزود: در برخی موارد خود کشاورز یا کشاورزنما این وسیله کار را قسطی خریداری کرده و نقدی به فروش می‌رساند. همچنین برخی کشاورزان یا به شکل مستقیم تراکتور را به فرد دیگری واگذار می‌کنند یا آن را به نمایشگاه دار می‌فروشند.‌در برخی موارد خود کشاورز یا کشاورزنما این وسیله کار را قسطی خریداری و نقدی می‌فروشد

عضو انجمن تولیدکنندگان تراکتور کشور گفت: بیشتر افراد با سوءاستفاده از شرایط کشاورز، به آنها پیشنهاد می‌دهند که با توجه به شرایط زمین کشاورزی و پروانه بهره برداری که دارند محصول را خریداری و به آنها تحویل دهند. در ادامه این سوداگران بازار تراکتور آن را به کشورهای همسایه قاچاق می‌کنند.

وی اضافه کرد: وقتی ارزش پول پایه کشور با نرخ ارز تفاوت زیادی نداشته باشد، قاچاق بی معنا است؛ اما در کشور ما، این وسیله کار بخش کشاورزی ریالی خریداری و با نرخ دلار قاچاق می‌شود.

خروج سرمایه‌های ملی در قالب تسهیلات

یکی از موضوع‌هایی که بستر قاچاق را بیشتر می‌کند موضوع تعرفه است. به عنوان مثال، همین موضوع منجر به قاچاق فله‌ای زعفران به کشور افغانستان شده که با تعرفه صفر و به نام تولید افغانستان زعفران ایرانی به هندوستان صادرات می‌شود. آیا این مسئله برای قاچاق تراکتور هم صادق است؟ عضو انجمن تولیدکنندگان تراکتور ایران در این خصوص گفت: خیر. بیش از ۹۰ درصد قاچاق این محصول به موضوع تفاوت نرخ ارز و ریال بر می‌گردد.

وحیدزاده ادامه داد: سعی شده تا قیمت این وسیله مهم در امر کشاورزی در سطح پایینی نگه داشته شود تا اقشار کشاورز که از توان مالی بالایی برخوردار نیستند توان خرید داشته باشند. تسهیلات برای تقویت قدرت خرید کشاورزان است ولی تمام این منابع که از سرمایه‌های ملی کشور محسوب می‌شوند در قالب قاچاق در حال خروج از کشور است‌تسهیلات تراکتور در قالب قاچاق در حال خروج از کشور است. بنابراین ایجاب می‌کند تا مسئولان امر به این موضوع توجه ویژه داشته باشند.

عملکرد جزیره‌ای منجر به حذف قاچاق نمی‌شود

یکی از معضلاتی که در سال‌های قبل گریبانگیر بازار ماشین آلات کشاورزی بود قاچاق این محصولات از کشورهای همسایه به ایران بود. این مسئول صنفی در این خصوص اظهار کرد: با توجه به بررسی‌هایی که ما داشته‌ایم این امر امسال بعید است. چون با توجه به نرخ دلار و ریال، برای افراد جذابیت ندارد که ریال را تبدیل به دلار کنند محصول را وارد و دوباره به ریال به فروش برساند. بلکه پدیده قاچاق از ایران به سایر کشورها صادق است؛ ضمن اینکه مسئله قاچاق محدود به تراکتور نبوده و می‌توان برای کمباین هم صادق باشد.

عضو انجمن تولیدکنندگان تراکتور کشور در پایان عنوان کرد: برچیده شدن قاچاق به شکل عملکرد بخشی و جزیره‌ای شدنی نیست. همه سازمان‌ها و متولیان امر از گمرک تا وزارتخانه‌ها و مراکز نظارتی باید با هم افزایی مانع خروج سرمایه ملی از کشور شوند. اگر در این راستا اراده ملی شکل گیرد، می‌توان مانع صادرات غیررسمی شد؛ زیرا خسارت اقتصادی قاچاق موضوعی که بارها مقام معظم رهبری بر آن تاکید داشته‌اند، بالا است. ادامه این روند اقتصاد کشور را فلج می‌کند. ضروری است دولت و مجلس شورای اسلامی تعامل کرده و به شکل همه جانبه با این پدیده شوم مبارزه کنند.