زمان خداحافظی با نفت و گاز فرا رسید

تحقیقات حاکی از آن است که مزارع بادی و خورشیدی جهان برای اولین بار در سال میلادی جاری، برق بیشتری نسبت به نیروگاه‌های زغال‌سوز تولید کرده‌اند که نقطه عطفی برای سیستم برق جهانی است.

گزارش اندیشکده اقلیمی «امبر» (Ember) نشان داد در شش ماه اول سال ۲۰۲۵، تولید انرژی تجدیدپذیر از تقاضای رو به رشد جهان برای برق، پیشی گرفته و به کاهش جزئی استفاده از زغال‌سنگ و گاز برای تولید برق، منتهی شده است.

جهان در نیمه اول سال ۲۰۲۵، تقریبا یک سوم انرژی خورشیدی بیشتری در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۴ تولید کرد و ۸۳ درصد از رشد تقاضای جهانی برای برق را برآورده کرد. انرژی بادی اندکی بیش از هفت درصد رشد کرد و به انرژی‌های تجدیدپذیر اجازه داد تا برای اولین بار جای سوخت‌های فسیلی را بگیرند.

به گفته مالگورزاتا ویاتروس موتیکا، تحلیلگر ارشد برق در «امبر»، این دستاورد، نشان‌دهنده «یک نقطه عطف حیاتی» است. انرژی خورشیدی و بادی اکنون به حد کافی سریع رشد می‌کنند تا بتوانند تقاضای رو به رشد جهان برای برق را برآورده کنند. این آغاز تغییری است که در آن انرژی پاک با رشد تقاضا همگام می‌شود.

طبق گزارش «امبر»، چین و هند تا حد زیادی عامل افزایش انرژی‌های تجدیدپذیر بوده‌اند، در حالی که آمریکا و اروپا بیشتر به سوخت‌های فسیلی متکی بوده‌اند.

گزارش جداگانه‌ آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) نشان می‌دهد انرژی‌های تجدیدپذیر جهانی می‌توانند تا پایان دهه، بیش از دو برابر شوند و انتظار می‌رود انرژی خورشیدی ۸۰ درصد از ظرفیت جدید انرژی پاک را تشکیل دهد.

فاتح بیرول، مدیر اجرایی این آژانس اظهار کرد: رشد ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر در سال‌های آینده، تحت سلطه فتوولتائیک خورشیدی خواهد بود، اما انرژی بادی، برق آبی، انرژی زیستی و زمین‌گرمایی نیز در این رشد سهیم خواهند بود و علاوه بر رشد در بازارهای تثبیت‌ شده، انرژی خورشیدی در اقتصادهایی مانند عربستان سعودی، پاکستان و چندین کشور جنوب شرقی آسیا توسعه خواهد یافت.

این آژانس اعلام کرد چین همچنان بزرگترین بازار رشد انرژی‌های تجدیدپذیر جهان خواهد بود و هند در ادامه دهه جاری، به عنوان دومین بازار بزرگ در حال ظهور است.

یافته‌های بررسی «امبر» نیز نشان داد چین تولید انرژی تجدیدپذیر بیشتری نسبت به سایر نقاط جهان داشته که به کاهش ۲ درصدی مصرف سوخت‌های فسیلی در نیمه اول سال در مقایسه با ماه‌های مشابه در سال ۲۰۲۴ منجر شده است.

در همین مدت، هند تولید انرژی تجدیدپذیر را بیش از سه برابر تقاضا برای برق افزایش داد و باعث شد مصرف زغال‌سنگ و گاز به ترتیب ۳.۱ درصد و ۳۴ درصد کاهش یابد.

بر اساس گزارش گاردین، در مقابل، تقاضا برای برق در آمریکا، از بخش رو به رشد انرژی‌های تجدیدپذیر این کشور پیشی گرفت و به افزایش ۱۷ درصدی تولید زغال‌سنگ در نیمه اول سال منتهی شد.

در اتحادیه اروپا، تقاضا در مقایسه با نیمه اول سال گذشته رشد اندکی را نشان داد، اما رکود تولید ناشی از آب و هوا در انرژی بادی و آبی، به این معنی بود که حتی انرژی خورشیدی با رشد سریع نتوانست  مانع از افزایش ۱۴ درصدی و ۱.۱ درصدی تولید گاز و زغال‌سنگ شود.