آمریکا در نقش شریک تجاری تازه / هند آماده تعویض شد
روزنامه «مینت» هند از توافق قریب‌الوقوع میان دهلی و واشنگتن خبر داد؛ توافقی که تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای هندی را از ۵۰ به حدود ۱۵ درصد کاهش می‌دهد. این تخفیف تجاری با شرط کاهش خرید نفت از روسیه همراه است و هم‌زمان ترامپ از «دستیابی به تفاهم انرژی و کشاورزی» سخن گفته است. منابع آگاه گفته‌اند دهلی اجازه افزایش واردات ذرت و سویا غیرتراریخته از آمریکا را نیز صادر خواهد کرد.
کاهش تعرفه‌ها ظاهراً یک اقدام اقتصادی آرام است، اما در واقع پیام سیاسی آشکاری دارد. واشنگتن با باز کردن مسیر تجاری برای هند، عملاً راه نفوذ خود را در بازار انرژی جنوب آسیا بازسازی می‌کند. بر اساس داده‌های رسمی، حدود یک‌سوم نفت وارداتی هند از روسیه تأمین می‌شود؛ حالا ایالات متحده با اهرم تعرفه، قصد دارد این وابستگی را خط بزند.
تتعقد منابع هندی که ارزش کل صادرات دوطرف تا پایان سال مالی بیش از ۱۵ میلیارد دلار خواهد بود؛ عددی که هند را در مدار غربی قرار می‌دهد—درست همان مداری که نفت ایران هم ناگزیر باید در آن رقابت کند.
ذرت به جای نفت، سیگنال ژئواکونومیک تازه
محور دوم توافق، خوراک دام و صنایع غذایی است؛ اما معنا، ژئواکونومیک است نه کشاورزی. هند تا امروز غلات خود را عمدتاً از روسیه و آسیای میانه تأمین می‌کرد؛ حالا با ورود ذرت آمریکایی و سویا بدون اصلاح ژنتیکی، زنجیره تأمین جهش ساختاری می‌یابد.
این تغییر در خوراک، پیام مستقیم برای بازار خاورمیانه دارد: ایران و پاکستان که بخشی از صادرات غلات خود را روانه هند می‌کردند، با سد تعرفه‌ای تازه مواجه می‌شوند. دولت مودی با این بالُن آزمایشی می‌خواهد بازخورد چین و روسیه را بسنجد و بی‌صدا، زمین بازی را عوض کند.
پیام پنهان تماس مودی–ترامپ
تماس تلفنی میان مودی و ترامپ صرفاً یک تبریک مذهبی نبود؛ لحظه‌ای بود که دو قطب سیاسی برای تدوین نظم جدید اقتصادی آسیا به تفاهم رسیدند. ترامپ به وضوح گفت هند خرید نفت از روسیه را کاهش خواهد داد، و این در تقویم آینده اجلاس جنوب شرق آسیا ثبت خواهد شد.
دهلی با انتخاب کاهش تدریجی نفت شرق، عملاً کارت ورود به باشگاه ژئوپلیتیکی غرب را گرفته است. برای ایران، نتیجه محتمل روشن است: رقابت در بازار نفت آسیا، پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر خواهد شد، چون هند از معادله روسی خارج می‌شود و به مسیر خرید از خلیج فارس نزدیک می‌گردد.
سخن پایانی
توافق هند و آمریکا یک معامله ساده تعرفه‌ای نیست؛ یک سیگنال چندلایه است که چرخش اقتصادی هند را از شرق به غرب تثبیت می‌کند.
این چرخش یعنی: وابستگی کمتر به نفت روسیه، حضور پررنگ‌تر در زنجیره غلات آمریکایی، و تغییر لنگر ذهنی بازار آسیا از «انرژی ارزان شرق» به «امنیت تجاری غرب».
