جراحی بزرگ نظام بانکی / آینده حذف شد، ۵ بانک دیگر در صف ناترازی!
در یکی از جسورانه‌ترین و پرریسک‌ترین تصمیمات تاریخ بانکداری ایران، بانک مرکزی به حیات “بانک آینده” به عنوان یک غول ناتراز پایان داد و با اجرای عملیات “گزیر”، تمام ۲۵۰ هزار میلیارد تومان سپرده و تعهدات آن را به بانک ملی منتقل کرد. این جراحی بزرگ که با هدف مهار یک بمب ساعتی اقتصادی با کفایت سرمایه منفی ۶۰۰ درصد و بیش از ۵۰۰ همت بدهی به بانک مرکزی انجام شد، اکنون این پرسش بزرگ را پیش روی اقتصاد ایران قرار داده است: سرنوشت دارایی‌های سمی این بانک، به ویژه ابرپروژه “ایران مال”، چه خواهد شد و در نهایت، هزینه این فروپاشی تاریخی را چه کسی پرداخت خواهد کرد؟
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، با لغو قطعی مجوز بانک آینده از ابتدای آبان‌ماه، رسماً وارد فاز اجرایی حل و فصل (گزیر) این بانک ناتراز شد. جزئیات این عملیات بزرگ توسط مقامات بانک مرکزی و بانک ملی تشریح شد.
۱. ابعاد عملیات انتقال
- حجم سپرده و مشتریان: حدود ۲۵۰ هزار میلیارد تومان (همت) سپرده متعلق به ۷.۶ میلیون مشتری بانک آینده به بانک ملی ایران منتقل گردید.
- تسهیل در انتقال: به گفته مدیرعامل بانک ملی، از آنجا که تنها ۹ هزار نفر از مشتریان بانک آینده، پیش از این در بانک ملی حساب نداشته‌اند، فرآیند انتقال داده‌ها با سرعت بالایی انجام شده است.
۲. تضمین به سپرده‌گذاران و وام‌گیرندگان
- حفظ قراردادها: بانک مرکزی و بانک ملی متفقاً اعلام کردند که تمامی قراردادهای سپرده‌گذاری با نرخ‌های سود قبلی تا پایان مدت قرارداد معتبر خواهند بود.
- پرداخت وام‌های تکلیفی: فرشاد محمدپور، معاون نظارت بانک مرکزی، اطمینان داد که صف وام‌های ازدواج و فرزندآوری به بانک ملی منتقل شده و پرداخت آن‌ها از هفته آینده آغاز خواهد شد.
- پایداری سامانه‌ها: تمامی سامانه‌های حضوری و غیرحضوری بانک آینده در بستر بانک ملی فعال باقی مانده تا مشتریان با کمترین مشکل مواجه شوند.
۳. کالبدشکافی بحران بانک آینده (آمارهای تکان‌دهنده)
- کفایت سرمایه: کفایت سرمایه این بانک منفی ۶۰۰ درصد بود، در حالی که میانگین نظام بانکی (بدون احتساب آینده) تنها ۳ درصد با استانداردها فاصله دارد. این شاخص به تنهایی تصویر کل نظام بانکی را مخدوش کرده بود.
- بدهی به بانک مرکزی: بدهی بانک آینده به بانک مرکزی به بیش از ۵۰۰ همت رسیده بود.
- مطالبات غیرجاری: حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ همت از مطالبات غیرجاری بانک، برای تعیین تکلیف به صندوق ضمانت سپرده‌ها واگذار شده است.
- سرنوشت دارایی‌ها: دارایی‌های بانک، از جمله ابرپروژه “ایران مال”، به صندوق ضمانت سپرده‌ها منتقل می‌شود تا پس از ارزش‌گذاری، به فروش برسد. مقامات اذعان کردند که فرآیند فروش این دارایی‌ها پیچیده و دشوار است.
۴. استراتژی بانک مرکزی
- عدم انتقال ناترازی: بانک مرکزی تأکید دارد که “حتی یک ریال” از ناترازی بانک آینده به بانک ملی منتقل نخواهد شد و این عملیات صرفاً انتقال سپرده‌ها و تعهدات سالم است.
- ادامه انضباط مالی: معاون نظارت بانک مرکزی اعلام کرد که به غیر از بانک آینده، ۵ بانک ناتراز دیگر (سرمایه، دی، سپه، ایران زمین و موسسه ملل) تحت نظارت قرار دارند و اولویت بانک مرکزی اصلاح آن‌هاست، اما در صورت غیرقابل اصلاح بودن، برخورد قاطع ادامه خواهد یافت.
