زمان شروع اولین بارورسازی ابر تهران در ۱۴۰۴ / منتظر باران مصنوعی باشید

بر اساس اطلاعیه‌ها و گزارش‌های منتشرشده در رسانه‌های داخلی، وزارت نیرو برنامه‌ریزی کرده است تا اجرای فصل جدید عملیات بارورسازی ابرها را از نیمه  آبان‌ماه ۱۴۰۴ آغاز کند؛ این تاریخ به‌عنوان آغاز رسمی فصل عملیاتی برای مناطق از جمله تهران و البرز اعلام شده است.

نخستین پروازها و پخش مواد بارورساز در استان‌های هدف برنامه‌ریزی شده و هدف افزایش ۵ تا ۱۵ درصدی بارش در مقطع هدف‌گذاری‌شده اعلام شده است.

مناطق هدف و پروازها

در مرحلهٔ نخست، علاوه بر تهران و البرز، چند حوضهٔ آبریز حساس شامل شمال‌غرب و حوزه‌هایی مانند دریاچهٔ ارومیه و زاینده‌رود در فهرست قرار دارند. سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی از برنامه‌ریزی برای انجام ده‌ها پرواز عملیاتی با هواپیما و پهپاد خبر داده است (به‌عنوان نمونه گزارش‌ها از برنامهٔ حدود ۳۷ پرواز هوایی و بیش از ۵۰ پرواز پهپادی در سال آبی ذکر کرده‌اند).

روش‌ها و مواد مورد استفاده

طبق بیانیه‌ها و گزارش‌های فنی منتشرشده در داخل کشور، در عملیات بارورسازی معمولاً از ترکیبات شناخته‌شده‌ای استفاده می‌شود: یدید نقره (AgI) برای تحریک هسته‌زایی یخ در ابرهای سرد، نمک (کلرید سدیم) برای افزایش هسته‌های تراکم در ابرهای گرم، و گاهی دی‌اکسید کربن جامد (یخ‌خشک) جهت خنک‌سازی موضعی و تحریک بارش. دستگاه‌ها و هواپیماهای مورد استفاده برای پخش این مواد نیز قبلاً معرفی شده‌اند (از جمله هواپیماهایی مانند آنتونوف-۲۶ در اجرای عملیات). 

اثر مورد انتظار و محدودیت‌های علمی

مسئولان سازمان توسعه فناوری‌های نوین آب‌های جوی اثر متوسط بارورسازی را در محدودهٔ ۵ تا ۱۵ درصد افزایش بارش در شرایط مناسب برآورد کرده‌اند؛ با این‌حال برخی کارشناسان هواشناسی نسبت به قطعیت نتایج هشدار داده و یادآور شده‌اند که تأثیر بارورسازی وابسته به ساختار ابر، محتوای رطوبتی و شرایط سینوپتیک است و همیشه تضمینی برای باران‌زایی صددرصدی وجود ندارد. این تناقض بین خوش‌بینی مدیران پروژه و سکّوت احتیاط‌آمیز برخی کارشناسان همواره در مباحث بارورسازی مطرح بوده است.

چرایی تسریع اجرای برنامه در پاییز ۱۴۰۴

وزارت نیرو و سخنگوی صنعت آب کشور به کاهش چشمگیر بارش‌ها و ورود ایران به سال‌های پیاپی خشکسالی اشاره کرده‌اند؛ این شرایط باعث تسریع اجرای پروژه‌های تعدیل آب و هوا از جمله بارورسازی شده است. مقامات گفته‌اند هدف تقویت منابع آبی و جلوگیری از تشدید بحران است.

شفافیت، منابع و نگرانی‌های محیط‌زیستی

مسائل مربوط به منشأ تأمین مواد (داخلی یا وارداتی)، میزان واقعی اثرگذاری در بلندمدت، و پیامدهای زیست‌محیطی از جمله نگرانی‌هایی است که برخی پژوهشگران و سازمان‌های محیط‌زیستی مطرح می‌کنند. سازمان توسعه فناوری‌های نوین آب‌های جوی بر سابقهٔ طولانی (ده‌ها سال) تلاش علمی و اجرایی در ایران تأکید کرده و آن را «راهبردی ملی» توصیف کرده است، اما مرکز ملی اقلیم و برخی اساتید بر نیاز به ارزیابی‌های علمی مستقل و شفافیت بیشتر تأکید دارند.

آنچه شهروندان تهران باید بدانند

• عملیات بارورسازی توسط هواپیما و پهپاد انجام می‌شود و شهروندان تغییرات ناگهانی آب‌وهوایی را می‌توانند در روزهای عملیات تجربه کنند اما این به معنی بارش قطعی در همه نقاط نیست. 

• مسئولان وعدهٔ تقویت منابع آبی داده‌اند اما از شهروندان نیز انتظار مدیریت مصرف و همراهی در کاهش مصرف آب وجود دارد.