دلایل استقبال کم از خودروهای برقی در ایران
ایران برنامه داشت تا نیم‌میلیون خودروی برقی و هیبریدی عرضه کند، اما تا کنون تنها چند هزار دستگاه وارد شده و محدودیت شارژ و هزینه بالای باتری، خرید این خودروها را برای مردم دشوار کرده است.
براساس برنامه هفتم توسعه، ایران باید تا پایان دوره به عرضه نیم‌میلیون دستگاه خودروی برقی و هیبریدی برسد. با این حال آمار واردات خودرو در سال 1403 نشان می‌دهد که حدود 60 هزار دستگاه خودرو با ارزش 1.3 میلیارد دلار وارد ایران شده‌اند، البته
تغییرات تعرفه‌ای بودجه 1404، از جمله اعمال تعرفه 100 درصدی بر خودروهای بنزینی و افزایش نرخ محاسباتی ارز، چشم‌انداز واردات و گسترش بازار را تحت فشار قرار داده است.
دلایل عدم استقبال از خودروهای برقی
تحلیل کارشناسان نشان می‌دهد که استقبال پایین از خودروهای برقی در ایران به چند عامل کلیدی بازمی‌گردد:
1. محدودیت زیرساخت‌های شارژ
شبکه ایستگاه‌های شارژ سریع در کلان‌شهرها محدود و مسیرهای بین‌شهری تقریباً فاقد ایستگاه مناسب هستند. این محدودیت باعث کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان و ترس از «ماندن در راه» شده است.
2. هزینه بالای خرید و نگهداری
خودروهای برقی میان‌رده در ایران دو تا سه برابر خودروهای بنزینی مشابه قیمت دارند.
تعویض باتری‌ها تا یک‌سوم قیمت کل خودرو هزینه دارد.
تعمیر خودروهای برقی به دلیل کمبود تکنسین متخصص، پرهزینه و زمان‌بر است.
3. نبود مشوق‌های دولتی
برخلاف کشورهای پیشرفته، ایران هنوز مشوق‌های مالیاتی، یارانه خرید و بیمه‌های حمایتی گسترده ارائه نکرده است. تعرفه‌ها و محدودیت‌های واردات باعث شده خودروهای برقی اقتصادی و جذاب نباشند.
4. مشکلات فنی و استاندارد شارژ
تفاوت استانداردها و محدودیت سازگاری شارژرها، استفاده از خودروهای برقی را پیچیده کرده است. شارژ سطح 1 بسیار کند است، سطح 2 سریع‌تر اما محدود، و سطح 3 هنوز در تعداد محدود وجود دارد.
5. فرهنگ و آگاهی محدود
آشنایی عمومی با مزایای خودروهای برقی پایین است و نگرانی از خرابی باتری و خدمات ناکافی باعث بی‌اعتمادی مصرف‌کنندگان شده است.
وضعیت زیرساخت‌ها و خدمات
تعداد خودروهای برقی موجود: حدود 8 هزار دستگاه وارداتی تا مرداد 1403.
تولید داخلی: محدود و آزمایشی، ظرفیت انبوه هنوز وجود ندارد.
ایستگاه‌های شارژ: محدود و اکثر خودروها برای شارژ طولانی‌مدت نیازمند برنامه‌ریزی دقیق هستند.
خدمات پس از فروش: تعمیرگاه‌های تخصصی محدود و نمایندگی‌ها آمادگی کامل ندارند.
اثرگذاری خودروهای برقی بر مصرف سوخت و آلاینده‌ها
صرفه‌جویی سوخت: هر خودرو برقی میان‌رده سالانه حدود 1050 لیتر بنزین صرفه‌جویی می‌کند، اما تولید برق مورد نیاز از نیروگاه‌های گازی بخشی از این صرفه‌جویی را کاهش می‌دهد.
کاهش آلاینده‌ها: هر خودرو برقی می‌تواند سالانه حدود 4 تا 5 تن CO₂ کاهش دهد، بسته به ترکیب تولید برق.
زمان شارژ خودروهای برقی
سطح 1 AC: حدود 19 ساعت
سطح 2 AC: 1 ساعت و 45 دقیقه تا 6 ساعت
سطح 3 DC: 17 تا 52 دقیقه
عمر باتری
کاهش ظرفیت سالانه حدود 2.3٪
طول عمر پیش‌بینی‌شده 15 تا 20 سال یا 320 هزار کیلومتر
اکثر تولیدکنندگان بین 8 تا 10 سال یا تا 100,000 کیلومتر گارانتی ارائه می‌دهند
کارشناسان معتقدند تنها با بسته سیاستی جامع می‌توان بازار خودروهای برقی را در ایران توسعه داد:
-سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت شارژ سریع و شبکه بین‌شهری
-توسعه تولید داخلی باتری و قطعات خودروهای برقی
-ارائه مشوق‌های مالی و مالیاتی برای خریداران و واردکنندگان
-گسترش خدمات پس از فروش و تربیت نیروی متخصص
-فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی درباره مزایای خودروهای برقی
-با اجرای همزمان این اقدامات، بازار خودروهای برقی می‌تواند رونق گیرد و ایران به مسیر تحولات جهانی صنعت خودرو نزدیک شود.
