نمایندگی ۳ میلیارد، بازار ۸ میلیارد؛ خودرو وارداتی ابزار لاتاری جدید اقتصاد ایران!
رویای کاهش قیمت خودرو با آزادسازی واردات، حالا به کابوسی از اعداد و ارقام نجومی تبدیل شده است. در حالی که تصور می‌شد ورود برندهای معتبر جهانی، تب بازار را پایین می‌آورد، جدیدترین قیمت‌ها حکایت از شکل‌گیری یک لاتاری عظیم دارد که در آن برندگان خودروهای وارداتی، یک‌شبه میلیاردر می‌شوند. شکاف قیمت نمایندگی و بازار آزاد برای برخی مدل‌ها از مرز ۱۰۰ درصد هم عبور کرده است.
بررسی دقیق قیمت‌های اعلام شده برای خودروهای وارداتی ژاپنی و چینی، پرده از یک ناهنجاری بزرگ اقتصادی برمی‌دارد. در حالی که نهادهای متولی قیمت‌گذاری، نرخ فروش نمایندگی را برای خودروهای لوکس وارداتی در کانال ۳ میلیارد تومان تعیین کرده‌اند، بازار آزاد ساز خودش را می‌زند و ارقامی حیرت‌انگیز را به ثبت رسانده است. این اختلاف قیمت دیگر یک «حاشیه سود» معمولی نیست، بلکه به یک «رانت خالص» تبدیل شده است. خریدارانی که موفق به ثبت‌نام و تحویل این خودروها شده‌اند، بدون هیچ زحمتی و تنها با گردش یک کالا، سودی معادل حقوق چندین سال یک کارمند را به جیب می‌زنند و همین جذابیت کاذب، تقاضا را بیش از پیش ملتهب کرده است.
معمای عجیب تویوتا کمری؛ تفاوت ۲ میلیاردی فقط برای محل تولد!
یکی از عجیب‌ترین اتفاقات این روزهای بازار خودرو، رفتار دوگانه در قبال تویوتا کمری است. این سدان محبوب در نمایندگی با یک قیمت واحد یعنی ۳ میلیارد و ۳۶۰ میلیون تومان عرضه می‌شود، اما بازار آزاد واکنشی کاملاً متفاوت به مبدأ تولید آن نشان داده است. در حالی که نسخه مونتاژ چین این خودرو در بازار حدود ۶ میلیارد و ۱۵۰ میلیون تومان قیمت خورده، نسخه ژاپنی آن با پروازی خیره‌کننده به مرز ۸ میلیارد تومان نزدیک شده است. این یعنی بازار برای برچسب «ساخت ژاپن»، حاضر است نزدیک به ۲ میلیارد تومان پول بیشتر بپردازد و شکاف قیمت کارخانه تا بازار این نسخه خاص به رقم باورنکردنی ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان رسیده است؛ عددی که به تنهایی از قیمت خود خودرو در نمایندگی بیشتر است!
هوندا و مزدا؛ یکه‌تازان گرانی در سکوت خبری
داستان سودهای بادآورده تنها به تویوتا ختم نمی‌شود. هوندا CR-V که یکی از باکیفیت‌ترین کراس‌اوورهای وارداتی محسوب می‌شود، رکورددار قیمت در این لیست است. با وجود قیمت نمایندگی ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیونی، این خودرو در بازار آزاد به قیمت نجومی ۸ میلیارد و ۴۵۰ میلیون تومان معامله می‌شود. این اختلاف قیمت نزدیک به ۵ میلیارد تومانی، عملاً هوندا را از یک خودروی مصرفی به یک کالای سرمایه‌ای لوکس تبدیل کرده است. مزدا CX-50 و تویوتا ونزا نیز وضعیتی مشابه دارند و با اختلاف قیمت‌های بیش از ۳.۵ میلیارد تومان، نشان می‌دهند که عطش بازار برای خودروهای غیرچینی (یا برندهای معتبر جهانی) تا چه حد سیری‌ناپذیر است و مکانیزم فعلی عرضه نتوانسته پاسخگوی این نیاز انباشته باشد.
سخن پایانی
آنچه امروز در تابلوی معاملات خودروهای وارداتی می‌بینیم، فراتر از تورم عمومی کشور است و نشان‌دهنده شکست سیاست «تنظیم بازار با عرضه قطره‌چکانی» است. وقتی کالایی با قیمت ۳ میلیارد تومان عرضه می‌شود اما در بازار ۸ میلیارد تومان خریدار دارد، یعنی دیوار بلند تعرفه‌ها و محدودیت‌های ارزی، عملاً بازاری انحصاری و شیرین برای واسطه‌ها ساخته است. تا زمانی که تیراژ واردات نتواند کفه عرضه را سنگین کند، این خودروها نه وسیله‌ای برای رفاه مصرف‌کننده، بلکه بلیت‌های بخت‌آزمایی چند میلیاردی خواهند بود که برندگانش را یک‌شبه از فرش به عرش می‌رسانند و مصرف‌کننده واقعی همچنان باید نظاره‌گر قیمت‌های فضایی باشد.
