آزادراه تهران-شمال گران‌تر شد / جهش عجیب قیمت عوارض
در اقدامی که همزمان یک سیاست اقتصادی برای بازگشت سرمایه و یک ابزار مدیریتی برای کنترل ترافیک است، عوارض عبور از قطعات یک و دو آزادراه تهران-شمال از امروز (شنبه، ۳ آبان ۱۴۰۴) با جهش قابل توجهی مواجه شد. این افزایش قیمت که با تفکیک هوشمندانه روزهای پیک و غیرپیک صورت گرفته، هزینه سفر سریع به شمال را به شکل معناداری بالا برده و بحث‌ها در مورد اقتصاد پروژه‌های زیرساختی و عدالت در دسترسی را دوباره داغ کرده است.
بر اساس اعلام شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور، نرخ جدید عوارض عبور از آزادراه تهران-شمال برای خودروهای سواری از امروز به شرح زیر اعمال می‌گردد:
- نرخ در روزهای غیر پیک (عادی): ۶۵,۰۰۰ تومان
- نرخ در روزهای پیک (تعطیلات و آخر هفته): ۸۵,۰۰۰ تومان
تحلیل سیاست قیمت‌گذاری
این مدل قیمت‌گذاری پویا (Dynamic Pricing) دو هدف اصلی را دنبال می‌کند:
- مدیریت تقاضای سفر: با گران‌تر کردن عبور در روزهای شلوغ، سیاست‌گذار به دنبال آن است که بخشی از تقاضای سفر را به روزهای خلوت‌تر منتقل کرده و از حجم ترافیک سنگین در روزهای پیک بکاهد. این یک ابزار شناخته‌شده برای کنترل ازدحام است.
- تامین مالی پروژه: آزادراه تهران-شمال یکی از پرهزینه‌ترین پروژه‌های عمرانی تاریخ ایران است که با مشارکت بخش خصوصی (بنیاد مستضعفان) ساخته شده است. این افزایش قیمت، گامی در جهت تسریع بازگشت سرمایه عظیم انجام شده، پوشش هزینه‌های جاری نگهداری (که در مناطق کوهستانی بسیار بالاست) و همچنین تامین منابع مالی برای تکمیل قطعات باقی‌مانده پروژه، به ویژه تونل البرز شرقی و منطقه ۲ است.
هنوز تعریف دقیقی از “روزهای پیک” ارائه نشده است، اما به طور معمول شامل روزهای چهارشنبه، پنجشنبه، جمعه و تعطیلات رسمی می‌شود. این افزایش قیمت، مسیر چالوس را به عنوان جایگزین رایگان اما بسیار کندتر و پرخطرتر، بیش از پیش برای بخشی از جامعه مطرح خواهد کرد.
