بازار تشنه عربستان در انتظار ایران
با توجه به تحولات اخیر در روابط سیاسی و اقتصادی ایران و عربستان سعودی، ظرفیت‌های گسترده‌ای برای توسعه همکاری‌های تجاری میان دو کشور به وجود آمده است. بررسی ساختار صادراتی ایران و نیازهای وارداتی عربستان نشان می‌دهد که فرصت‌های قابل توجهی برای گسترش مبادلات کالا به ویژه در حوزه محصولات غیرنفتی وجود دارد.
اما کدام محصولات ایرانی بیشترین شانس صادرات به عربستان را دارند؟
صادرات غیرنفتی ایران؛ از زعفران تا فولاد
برترین محصولات صادراتی ایران شامل نفت و فرآورده‌های نفتی، مواد پتروشیمی، فلزات اساسی، محصولات کشاورزی نظیر پسته، زعفران، خرما، خشکبار، و صنایع‌دستی همچون فرش دستباف است. ایران همچنین در صادرات میوه و تره‌بار از جمله سیب، هندوانه، خیار و گوجه‌فرنگی جایگاه ویژه‌ای در منطقه دارد.
واردات پرحجم عربستان
عربستان سعودی یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان کالا در منطقه است که بخش عمده‌ای از نیازهای خود در زمینه مواد غذایی، ماشین‌آلات، تجهیزات پزشکی، دارو و لوازم مصرفی را از کشورهای مختلف تأمین می‌کند. به دلیل شرایط اقلیمی خشک و محدودیت‌های کشاورزی، عربستان در واردات اقلام کشاورزی و غذایی وابستگی بالایی دارد.
فرصت‌های صادراتی ایران در بازار عربستان
کارشناسان معتقدند در صورت گسترش روابط اقتصادی و رفع موانع تجاری، ایران می‌تواند جایگاه برجسته‌ای در بازار مصرف عربستان کسب کند. محصولاتی نظیر زعفران، خرما، خشکبار، فرآورده‌های لبنی، مصالح ساختمانی (نظیر سیمان و کاشی)، و صنایع‌دستی ایرانی، بیشترین پتانسیل را برای صادرات به عربستان دارا هستند.
نزدیکی جغرافیایی، اشتراکات فرهنگی و مذهبی، و هزینه پایین‌تر حمل‌ونقل از دیگر عوامل مؤثر بر افزایش سهم ایران در بازار عربستان خواهد بود.
حجم تجارت ایران و عربستان
در حال حاضر، با وجود ظرفیت‌های یاد شده، سطح تجارت دو کشور محدود باقی مانده است. بر اساس آمارهای رسمی، حجم مبادلات تجاری ایران و عربستان در سال ۱۴۰۲ کمتر از ۱۵۰ میلیون دلار برآورد شده که بخش ناچیزی از ظرفیت بالقوه همکاری اقتصادی دو کشور را تشکیل می‌دهد.
این در حالی است که با باز شدن مسیرهای رسمی تجارت، امکان افزایش چند برابری این رقم در کوتاه‌مدت و رسیدن به سطح چند میلیارد دلار در بلندمدت وجود دارد.
گام‌های رو به جلو در همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای
بازتعریف روابط اقتصادی ایران و عربستان نه‌تنها می‌تواند موجب رشد اقتصادی و افزایش اشتغال در هر دو کشور شود، بلکه به ثبات و همکاری منطقه‌ای در خاورمیانه نیز کمک خواهد کرد. چشم‌انداز تجارت میان تهران و ریاض، در صورت حمایت دولتی و رفع موانع ساختاری، می‌تواند یکی از مسیرهای راهبردی توسعه اقتصادی ایران در منطقه باشد.
