رقیب گردن کلفت برای ایران / احتمال از دست دادن یک بازار بزرگ
دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با بیان اینکه یک دلار از هر ۵ دلار صادرات ایران به عراق است، از پرداخت سوبسید پنهان صادرکنندگان به دولت خبر داد.
جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در مورد رقبای ما در بازار عراق، گفت: چین، امارات و ترکیه ۳ رقیب اصلی ما در بازار عراق هستند.
دورخیز هندی‌ها برای کسب جایگاه ایران در بازار عراق
دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با بیان اینکه ما چهارمین بازیگر فضای تولید و تجارت عراق هستیم، گفت: هندی‌ها با فاصله بعد از ما قرار دارند؛ ولی به نظر می‌رسد برای سهم‌خواهی از بازار عراق دورخیز کرده‌اند.
سنجابی شیرازی افزود: پدیده‌ای که در ۵ سال گذشته اتفاق افتاده، تبدیل شدن امارات به اولین یا دومین شریک تجاری با عراق است؛ در حالی که امارات ۱۰ سال پیش، در میان ۵ شریک اصلی تجاری عراق قرار نداشت. رشد صادرات امارات به عراق بخشی به دلیل صادرات کالایی چینی‌ها و بخشی به دلیل ری‌اکسپورت (Re-export) یا صادرات مجدد تجار عراق ساکن در امارات از طریق بنادر امارات متحده عربی و مناطق آزاد است.
ایران در جمع ۳ شریک تجاری عراق نیست
دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در مورد رتبه اول چین در بازار کالاهای عراق، گفت: حجم سرمایه‌گذاری، میزان نفوذ، توان تولید، قیمت تمام‌شده پایین و تنوع کالایی آن، چین را تبدیل به بازیگر اصلی در بازار عراق کرده است.
به گفته سنجابی شیرازی، ترکیه نیز از روز اول رقیب جدی ایران در بازار عراق بود، هست و خواهد بود. ضمن اینکه روابط تجاری و اقتصادی این کشور با عراق در دوره ۸ سال جنگ تحمیلی ایران با عراق، حتی یک روز هم قطع نشد. بنابراین روابط این کشور با عراق از ثبات و نفوذ بیشتری برخوردار است؛ هرچند اختلاف زیادی با ترکیه در رقابت در بازار عراق نداریم؛ اما در ردیف چهارم شرکای تجاری عراق قرار گرفته‌ایم.
ارز چند نرخی محدودکننده توسعه روابط تجاری ایران با عراق است
دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در مورد راهکار افزایش تجارت ایران با عراق، گفت: بخشی از افزایش توسعه صادرات به عراق به حل معضلات اصلی و اساسی نظام تجاری کشور برمی‌گردد که حل آنها در گرو حل برخی مسائل کلان‌تر مثل رفع تحریم‌هاست. به دلیل تحریم، درآمدهای ارزی کشور محدود است و تا زمانی که درآمدهای ارزی کشور محدود است، کشور ملزم به سیاست‌های پیمان‌سپاری ارزی و رفع تعهد ارزی است که قاعدتا مانعی پیش روی تجارت است.
سنجابی شیرازی افزود: ارز چند نرخی، عامل محدودکننده در توسعه روابط تجاری با عراق است. وقتی در کشور نظام ارز چند نرخی داریم و صادرکننده باید کالاهای خود را با نرخ ارز آزاد بفروشد ولی ارز ناشی از آن را باید به واردکننده دیگر یا دولت بفروشد به نرخ ارز دومی که پایین‌تر از نرخ ارز آزاد است، همانند آن است که سوبسید و عوارضی به دولت به صورت پنهان پرداخت می‌کند.
وی افزود: این مساله مانع اعلام رقم واقعی صادرات و ایفای تعهدات ارزی است زیرا صادرکنندگان برای اینکه از میزان تعهد خود کم کنند، ترجیح می‌دهند این عدد را کمتر اعلام کنند. چنین روندی منجر به کم‌اظهاری در عدد واقعی صادرات می‌شود. همچنان که ممکن است یک واردکننده به دلایل متعدد ازجمله میل به سودبری بیشتر به سمت سیاست بیش‌اظهاری در واردات برود. کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری صادرات و واردات پدیده‌هایی است که امکان وقوع آن به شدت بالاست؛ هرچند تجار اخلاق‌مداری هم هستند که رقم واقعی صادرات و واردات خود را اعلام می‌کنند؛ اما واقعیت آن است که جبر تجاری باعث شده برخی تجار به این سمت بروند.
در صورت ایجاد مشکل در تجارت با عراق، یک‌پنجم توان صادراتی کشور از بین می‌رود
دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق، دومین گام برای افزایش صادرات به عراق را حرکت به سمت تجارت رسمی عنوان کرد و گفت: حرکت به سمت تجارت رسمی، توجه به ظرفیت‌های تولید یا انتهای زنجیره تولید با سرمایه‌گذاری خرد در عراق، استفاده از ظرفیت عراق برای تولید یا بسته‌بندی کالا و صادرات آن به بازارهای فراتر از عراق نیازمند تدوین سیاست تجاری مشخص و مدون است.
سنجابی شیرازی افزود: لازمه افزایش تجارت با عراق این است که دولت و مجلس در این راستا اقداماتی داشته باشند و هم سیاست‌های حمایتی را تدوین کنند و هم الزامات حقوقی برای رفتن به این سمت را شکل بدهند و هم دولت، مقررات لازم را بر این اساس تدوین کند.
وی در پاسخ به این سوال که «اگر بازار عراق را از دست بدهیم تجارت کشور چقدر آسیب می‌بیند؟» گفت: واقعیت این است که از هر ۵ دلار صادراتی که در بخش غیرنفتی که انجام می‌دهیم، بیش از یک دلار آن به عراق می‌رود. حدود ۲۳ درصد درآمد تجاری کشور در سال گذشته از محل ارز ناشی از صادرات کالای غیر نفتی به مقصد عراق بوده و این به آن معناست که اگر در روابط تجاری با عراق دچار مشکل شویم، در بهترین حالت یک‌پنجم توان صادراتی کشور دچار مشکل می‌شود. این کابوسی برای سیستم تجاری کشور است که نباید اجازه بدهیم این اتفاق بیفتد.
