توافق میلیاردی ایران و روسیه نهایی شد

سفیر ایران با اشاره به آمار‌های ارائه شده توسط وزارت اقتصاد در خصوص روابط تجاری ایران و روسیه بیان کرد که در حوزه نفتی بر اساس توافق نامه‌های امضا شده، این کشور ۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار در طول چند سال سرمایه گذاری می‌کند.

کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه در گفت‌و‌گو با برنامه جهان امروز به تشریح شرایط جدید روابط ایران و روسیه با بررسی موانع پنجگانه توسعه روابط دو کشور پرداخت.

وی در این گفت‌و‌گو اظهار داشت: پس از تصویب معاهده جامع مشارکت راهبردی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، باید همه تلاش کنند که این معاهده عملیاتی و اجرا شود. قضاوت‌های ما درباره روسیه نوین، به روز نیست، ما باید روسیه نوین و جدید را بشناسیم، ما امروز را نگاه نمی‌کنیم، قضاوت‌هایمان بر اساس تاریخ و گذشته است، از تاریخ کد می‌آوریم. بالاخره شرایط امروز متفاوت است، ایران و روسیه هم همسایه‌اند، هم عنصر همسایگی و هم عنصر رویکرد‌های مشترک ما را بر آن می‌دارد که روابطمان، به سطح راهبردی برسد، بنابراین این روابط قابل مقایسه با دوران گذشته نیست، اگر کسی هم این حرف‌ها را قبول ندارد، باید به منافع اقتصادی کار با روسیه بیاندیشد. 

جلالی افزود: پس از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی، روسیه هروله‌کنان به سمت غرب رفت. آقای پوتین در ابتدا به دنبال تعامل با غرب بود، اما در تعامل با غرب، بطن غرب را درک کرد و متوجه شد که غرب به دنبال تجزیه روسیه است، از آن پس بود با درک رویکرد غرب نسبت به روسیه، مسیر دیگری را در پیش گرفت. برخی خیال می‌کنند ما امروز پشت سر روسیه حرکت می‌کنیم. رویکرد ستیزه‌جویانه غرب هم نسبت به ما و هم نسبت به روسیه و چین، عملا موجب شد که گرایشات ما به هم نزدیک شود.

سفیر ایران با بیان اینکه ما از زمانیکه انقلاب کردیم، به دلیل سوابق تاریخی غرب با کشورمان و انقلاب اسلامی و ستیزه جویی آنها، عملا رویکردمان در تقابل با غرب بود، افزود: امروز رویکرد‌های غرب گریزانه و غرب ستیزانه در کشور‌ها گسترش یافت و همین رویکرد‌ها ما را به هم نزدیک کرد. روسیه که از اول دارای این رویکرد‌ها نبود، اما امروز به رویکرد ما گرایش پیدا کرده است. پوتین در دیداری گفت که  از نظر آمریکایی‌ها دو نوع کشور به رسمیت شناخته می‌شوند، یا عملا باید نوکر آمریکا بود و اگر وظیفه نوکری خوب انجام داده نشد، لاجرم آمریکا، آن کشور‌ها را در صف دشمنان خود تلقی می‌کنند.

وی همچنین گفت: به دلیل اینکه امروز ما معاهده جامع مشارکت راهبردی را با هم امضا کردیم، روابطمان به سطح راهبردی گرایش پیدا کرد. درحالیکه در گذشته مقامات روسیه می‌گفتند ایران شریک ماست؛ اما امروز در گفتار و مکاتبات از روابط راهبردی با ایران سخن می‌گویند. امروز سطح روابط ایران و روسیه راهبردی است، نباید این روابط را با دوران تزاری و اتحاد جماهیر شوروی مقایسه کرد.

جلالی ادامه داد: برخی از روس‌ها می‌گویند کاش زودتر به نامه امام خمینی (ره) به گورباچف توجه می‌کردیم. حتی بعضی‌ها در این کشور می‌گویند ما به طرز احمقانه‌ای به سمت غرب رفتیم.

وی در خصوص موانع ارتقای روابط ایران و روسیه گفت: در روابط ایران و روسیه، یک از موانع ارتقای روابط اقتصادی، این است که شناخت واقعی از روسیه وجود ندارد و این ضعف شناختی همزمان  شده با تلاش جریان غرب برای جلوگیری از توسعه روابط دو کشور. با همه احترامی که برای قشر نخبگانی قائلم، اما معتقدم که این قشر شناخت واقعبینانه‌ای نسبت به روسیه و چین ندارد. جریانی با رویکرد غرب اخبار منفی درباره روابط ایران و روسیه را با سرعت گسترش می‌دهد. این به دلیل است که منبع ما غربی است، ما زبان روسیه را نمی‌دانیم و به منابع اصلی رجوع نمی‌کنیم.

سفیر ایران ادامه داد: متاسفانه ما یک راهبرد تجاری و بازرگانی با روسیه نداشتیم خصوصا با توجه به دوران اتحاد جماهیر شوروی که ارتباطات مردمی قطع شده بود، ارتباطات عمدتا در سطح دولتی هست و تجاری که عمدتا در روسیه زحمت می‌کشند، عمدتا تُجار تصادفی هستند که با هدف دیگری به روسیه آمده بودند، اما یکباره دیدند مثلا صادرات برخی اقلام به روسیه سودآور است، در نتیجه به تجارت روی آوردند. امروز اقتصاد روسیه بویژه پس از جنگ اکراین برای ایران یک فرصت است، جریان نخبگان باید با درک شرایط جدید روسیه، دلسوزانه به منافع اقتصادی نگاه کنند.

جلالی افزود: موانع دیگر در روابط روسیه ضعف زیرساخت‌هاست، از جمله این زیرساخت‌ها بحث حمل و نقل است. راهگذر شمال_جنوب عملا در سال ۲۰۲۳ به راه افتاد، شاخه شرفی راهگذر که دارای ۱۵ میلیون تن ظرفیت هست، برای اولین بار در سال ۲۰۲۳ با حمل ۶۵۰ هزار تن به بهره برداری رسید و در سال ۲۰۲۴ یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن رسید و امیدواریم که  در سالیان آینده به ظرفیت ۱۵ میلیون تن برسد. شاخه دوم این راهگذر، راه ارتباطی بین ایران و روسیه است و از مرز آبی وصل می‌شود و حدود ۹ میلیون تن کالا از آن در سال عبور کرد، در بخش غربی راهگذر نیز از قسمت جاده‌ای که از آذربایجان عبور می‌کند، سه میلیون تن کالا عبور می‌کند و قسمت ریلی نیز معطل پروژه رشت-آستاراست که امیدواریم هر چه سریعتر بتواند به نتیجه برسد.

وی با بیان اینکه به دلیل محدودیت‌های ژئوپلتیکی روسیه،  راه اندازی راهگذر شمال و جنوب برای روسیه یک ضرورت است، اظهار داشت: لذا اگر در این خصوص دیر بجنبیم، راهگذر‌های دیگری با توجه به وضعیت ژئوپلتیک روسیه، آنها به دنبال راهگذر‌های دیگری خواهند بود و این را باید، جریان نخبگان کشور درک کند که ما در راه اندازی راهگذر شمال و جنوب بسیار با سرعت حرکت و این از نان شب هم برای ما واجب‌تر است. 

این دیپلمات ایرانی همچنین گفت: مانع سوم مشکلات بانکی در شرایط تحریمی است، در این زمینه موفقیت‌هایی داشتیم، کارگروه بانک‌های مرکزی دو کشور، جلسات مختلفی را دارند برای اینکه با توجه به مشکلات بانکی که در گذشته به دلیل شرایط تحریمی ایجاد شده، برطرف شود. پیام رسان‌های محرمانه بین دو کشور راه اندازی شده است و نیازی به سوئیفت برای ارتباطات دو کشور نداریم و دوم، شبکه میر و شتاب متصل شدند. امید داریم که در سال ۲۰۲۵، شاهد شتاب بیشتری در روابط بین بانکی باشیم.

وی افزود: مانع چهارم، در روابط دو کشور گمرگی است؛ روابط کمرگی نباید صرفا در تولید سند خلاصه شود، ما باید امکانات کمرگی را متناسب با کشور‌هایی مثل روسیه که می‌خواهیم روابط اقتصادی خود را گسترش دهیم، باید امکانات کمرگی داشته باشیم که عبور و مرور کالا تسهیل شود و حتی به سمت دیجیتالی شدن بیشتر کمرگ حرکت کنیم تا سرعت نقل و انتقال کالا افزایش پیدا کند. 

سفیر ایران ادامه داد: مانع پنچم، امکانات لجستیک بین دو کشور است، باید دو اطرف  امکانات لجستیکی مثل واگن، کامیون، کشتی، کانتینر، کشتی رورو و همچنین امکانات پس کرانه بنادر داشته باشیم با رفع این موانع، روابط اقتصادی و حجم تجارت بین دو کشور افزایش چشمگیری خواهد یافت.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس آمار‌های ارائه شده توسط وزارت اقتصاد جمهوری اسلامی ایران، بیشترین حجم سرمایه‌گذاری خارجی توسط روسیه انجام شده است و در حوزه نفتی بر اساس توافق نامه‌های امضا شده، این کشور ۸ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار در طول چند سال سرمایه گذاری می‌کند که تاکنون بیش از  دو میلیارد دلار آن محقق شده است.

جلالی بیان داشت: با اجرایی شدن تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا ۹۰ درصد تعرفه کمرگی برداشته می‌شود. دولت بسترساز است و اینجا باید بخش خصوصی به میدان بیاید و اگر تُجار، بازرگانان، بخش خصوصی، سازمان توسعه و تجارتف سایر نهادها، وزارتخانه‌ها و سازمان‌هایی که مسئولیت دارند، اگر دیر بجبند، از حذف تعرفه کمرگی، طرف‌های دیگر کشور‌های دیگر سود خواهند برد و صادراتی بیشتری خواهند داشت. ما باید از فرصت استفاده کنیم و همکاری با این اتحادیه، تمرینی برای استانداردسازی کالا‌ها و تقویت کمرگی برای عضویت سازمان‌های برزرگ‌تر است. 

وی ادامه داد: مسئله دیگر انتقال گاز روسیه از طریق ایران است که نه تنها در گفتگوی اخیر روسای دو کشور مطرح شد، بلکه مدتی است که با یکدیگر گفت‌و‌گو می‌کنیم و در حال نهایی شدن است، موضوعات کوچکی باقیمانده که امیدواریم حل شود و در این صورت ایران، با سوآپ گازی با روسیه، به هاب گازی در منطقه تبدیل خواهیم شد.