رقیب جدی برنج ایرانی رسما مشخص شد + قیمت مهر ۱۴۰۴
در شرایطی که تولید داخلی با کسری قابل‌توجه مواجه است، موانع بوروکراتیک بر سر راه واردات، بازار را بیش از پیش تحت فشار قرار داده و تهدیدی برای امنیت غذایی و قدرت خرید مردم محسوب می‌شود.
گزارش‌های میدانی نیز نشان می‌دهد که در آستانه نیمه مهرماه، قیمت برنج ایرانی در بازار کیلویی 330 تا 340 هزار تومان به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود. علاوه بر آن برنج‌های خارجی نیز با افزیش قیمت جدی مواجه بوده‌اند. به طور مثال برنج پاکستانی که کیلویی 60 هزار تومان بود اکنون بیش از 100 هزار تومان عرضه می‌شود.
گفته می‌شود علت این افزایش قیمت، کاهش واردات این محصول است، زیرا تقاضا برای آن در بازار وجود دارد. افزایش چشمگیر قیمت برنج در بازار، زنگ هشدار را برای تأمین این کالای اساسی به صدا درآورده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، امسال میزان تولید برنج در کشور حدود یک میلیون و 400 هزار تا یک میلیون و 600 هزار تن است که یک میلیون تن نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. در شرایطی که تولید داخلی با کسری قابل‌توجه مواجه است، موانع بوروکراتیک بر سر راه واردات، بازار را بیش از پیش تحت فشار قرار داده و تهدیدی برای امنیت غذایی و قدرت خرید مردم محسوب می‌شود.
کشور نیازمند واردات حداقل 1.6 میلیون تن برنج
دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران در گفت‌وگو با «ایران» عنوان کرد: «با شفاف شدن آمار واقعی تولید برنج داخلی و همچنین تبیین چند باره مشکلات پیش روی واردات برنج، مشخص شد که حداکثر ظرفیت تولید برنج کشور ۱.۶ میلیون تن است و تقریباً معادل همین عدد نیز باید برنج وارد کشور شود تا پاسخگوی نیاز داخلی باشد و بازار به تعادل و ثبات برسد.»
مسیح کشاورز افزود: «مهم‌ترین مشکلات واردکنندگان برنج در حال حاضر عدم نظر دستگاه در تخصیص ارز، ارزش‌گذاری ارزی و ریالی غیرواقعی، عدم ثبت‌سفارش یا انجام آن با تأخیر و به صورت قطره‌چکانی و رسوب بخشی از محصول وارد شده در گمرکات است.»
وی اظهار کرد: «برای رفع مشکلات موجود در این بخش باید دولت و بخش خصوصی تعامل بیشتری داشته باشند تا موجب اتخاذ تصمیماتی شود که واردات برنج را سرعت بخشد. زیرا واردات یک فرآیند است که اگر بخش‌های مقدم (اقداماتی که دستگاه‌های دولتی باید انجام دهند) اجرایی نشود، عملیاتی کردن قسمت‌های مؤخر با مشکل جدی مواجه می‌شود.»
دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران به ورود سازمان بازرسی کل کشور به پرونده برنج اشاره و تصریح کرد: «حضور مستقیم و نظارت میدانی این سازمان می‌تواند به بهبود شرایط و کاهش مشکلات کمک قابل‌توجهی کند. این سازمان باید علاوه بر نظارت بر بخش خصوصی، بر عدم انجام تکالیف قانونی توسط وزارت جهادکشاورزی و بانک مرکزی همچنین سازمان برنامه و بودجه توجه کند.»
کنترل قیمت برنج داخلی با واردات
وی ارزش‌گذاری برنج‌های وارداتی را از مقدماتی‌ترین مراحل واردات دانست و گفت: «برنج‌های سفید پاکستانی و برنج‌های سفید بخارپز هندی از مرغوب‌ترین انواع برنج و رقیب جدی برنج ایرانی هستند. به طوری که هر زمان در بازار با کمبود برنج ایرانی مواجه می‌شویم، این نوع محصولات وارداتی به صورت مکمل در بازار عمل کرده و با جبران کسری برنج داخلی از افزایش قیمت آن جلوگیری می‌کند.»
کشاورز تأکید کرد: «یکی از معضلات جدی پیش روی واردات، تأمین ارز است که در این زمینه از دولت درخواست داریم با تخصیص ارز ترجیحی از غیرواقعی شدن قیمت این محصول در بازار جلوگیری کند. علاوه بر آن یکی از دلایل افزایش قیمت برنج‌های وارداتی مربوط به رسوب بخشی از محصول در گمرکات است که تجار مجبور می‌شوند هزینه تأخیر و دموراژ این بخش را نیز پرداخت کنند و همین امر قیمت تمام‌شده برنج خارجی را افزایش می‌دهد. بنابراین درخواست داریم شرایط را به گونه‌ای مهیا کنند که تحمیل صدور ثبت‌سفارش در ازای تحویل برنج‌های رسوبی به شرکت بازرگانی سریع‌تر عملیاتی شود.»
دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران، مشکل اصلی بازار برنج را در حال حاضر موارد مقدماتی و بنیادی واردات برنج دانست و افزود: «با وجود این متأسفانه سازمان‌های مأمور بررسی و نظارت بر بازار برنج، این موارد را نادیده گرفته و همه مشکل را متوجه بخش توزیع می‌دانند. به پیشنهاد وزارت دادگستری در آخرین تصمیم اتخاذ شده برای این حوزه و به منظور تنظیم بازار کشور، تکلیف شده که واردکنندگان، برنج وارد شده را در اختیار شرکت بازرگانی دولتی قرار دهند تا این شرکت توزیع آن در بازار را برعهده گیرد، اما تا کنون به این مهم توجه نشده است زیرا اول واردکننده باید بتواند برنج وارد کند، بعد توزیع آن را به شرکت بازرگانی دولتی واگذار کند.»
کشاورز تصریح کرد: «در حال حاضر واردکنندگان برنجی در اختیار ندارند که بتوانند به شرکت بازرگانی دولتی واگذار کنند و منتظر ارزش‌گذاری ریالی هستند و بخش اندکی هم که وارد شده به دلیل عدم ثبت‌سفارش و عدم ترخیص در گمرکات رسوب کرده است.»
وی افزود: «در حال حاضر،علاوه بر ۱۵۰ هزار تن برنجی که صرفا برای تحویل به شرکت بازرگانی دولتی ثبت سفارش شده است، حدود حداقل ۶۰۰ هزارتن برنج منتظر تسویه مطالبات ارزی واردکنندگان و ارزش‌گذاری ارزی و ریالی و ثبت سفارش برای واردات به کشور است.»
کشاورز خاطرنشان کرد: «با توجه به شرایط حاکم در این بازار، بخش خصوصی همانند بحران‌های قبل همچون دوران شیوع ویروس کرونا یا جنگ ۱۲روزه با تمام توان در خدمت کشور و امنیت غذایی مردم است.»
رفع موانع واردات
وضعیت کنونی بازار برنج به نقطه حساسی رسیده است. ادامه روند فعلی تنها به معنای افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها و فشار بیشتر بر معیشت مردم خواهد بود. راه برون‌رفت از این بحران، نه در نظارت‌های مقطعی و مقصر دانستن بخش توزیع، که در رفع موانع ریشه‌ای واردات است. دولت باید با تسهیل فرآیند تخصیص ارز، ثبت‌سفارش و ترخیص کالا از گمرک، زمینه را برای ورود بموقع برنج به کشور فراهم کند. فقط در این صورت می‌توان امید داشت که بازار این کالای اساسی به ثبات بازگردد و امنیت غذایی کشور تضمین شود.
