تهدید بزرگ و جدی ترکیه برای ایران / باید مراقب باشیم!
ترکیه قصد دارد نقش گازی خود را بازتعریف کند که این اقدام می‌تواند جایگاه روسیه و ایران را در یکی از آخرین بازارهای بزرگ اروپایی‌شان به‌طور جدی تهدید کند.
رویترز گزارش داده که آنکارا قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۸ بیش از نیمی از نیاز گازی خود را از تولید داخلی و واردات گاز طبیعی مایع (LNG) به‌ویژه از ایالات متحده تأمین کند؛ رویکردی که ترکیه را از وابستگی به گاز خط لوله‌ای روسیه و ایران دور خواهد کرد.
وابستگی کاهش‌یافته به گاز روسیه و ایران
رویترز با استناد به داده‌های رسمی اعلام کرده که سهم روسیه از بازار گاز ترکیه در دو دهه گذشته از بیش از ۶۰ درصد به حدود ۳۷ درصد در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ کاهش یافته است. در عین حال، قراردادهای بلندمدت خط لوله‌ای روسیه شامل پروژه‌های Blue Stream و TurkStream و همچنین قرارداد ۱۰ میلیارد متر مکعبی ایران، در آستانه انقضا قرار دارند. انتظار می‌رود آنکارا در تمدید این قراردادها به‌دنبال شرایط منعطف‌تر و حجم‌های کمتر باشد تا فضای بیشتری را برای تنوع‌بخشی به منابع انرژی خود فراهم کند.
سرمایه‌گذاری بر LNG و تولید داخلی
در ادامه این تغییرات، گفته می‌شود شرکت دولتی TPAO با هدف افزایش تولید از میدان‌های گازی دریای سیاه فعالیت خود را گسترش داده است. هم‌زمان، ترکیه با توسعه پایانه‌های واردات LNG و امضای قراردادهای بلندمدت با شرکت‌های آمریکایی از جمله Mercuria به ارزش ۴۳ میلیارد دلار، ظرفیت وارداتی خود را به ۵۸ میلیارد متر مکعب در سال رسانده است. به این ترتیب، از سال ۲۰۲۸ تولید داخلی و واردات گاز طبیعی مایع ترکیه به بیش از ۲۶ میلیارد متر مکعب در سال خواهد رسید؛ رقمی که بیش از نیمی از نیاز سالانه کشور را پوشش می‌دهد.
چرخش ژئوپلیتیکی در بازار انرژی
این تغییر راهبردی با فشارهای واشینگتن برای کاهش وابستگی آنکارا به انرژی روسیه و ایران هم‌راستا است. به گفته تحلیلگران تنوع‌بخشی به منابع گازی، امنیت انرژی ترکیه را افزایش می‌دهد.
نکته‌ای که وزیر انرژی ترکیه، آلپ ارسلان بایراکتار هم بر آن تاکید دارد و در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفته که ترکیه باید گاز را از تمام تامین‌کنندگان ممکن، از جمله روسیه، ایران و آذربایجان تامین کند اما باید در نظر داشت که LNG آمریکایی گزینه‌های ارزان‌تری ارائه می‌دهد.
بر اساس این اظهارات، تحلیلگران معتقدند که ترکیه می‌تواند گاز روسیه و ایران را در داخل بسوزاند و تولید خود را در کنار LNG وارداتی، پس از ممنوعیت واردات انرژی روسیه توسط اروپا در سال ۲۰۲۸ دوباره صادر کند.
به نظر می‌رسد که در راستای همین تصمیم‌ها، شرکت دولتی BOTAS نیز قراردادهایی برای فروش گاز به مجارستان و رومانی امضا کرده است.
روابط همچنان پیچیده با مسکو
با وجود کاهش وابستگی، مسکو همچنان بازیگر کلیدی در بخش انرژی ترکیه است. روسیه از طریق شرکت «روس‌اتم» در حال ساخت نخستین نیروگاه هسته‌ای ترکیه است و در بخش نفت خام و دیزل نیز تأمین‌کننده اصلی آنکارا به‌شمار می‌رود.
کارشناسان انرژی در مسکو می‌گویند اگرچه ترکیه می‌تواند طی دو تا سه سال آینده واردات گاز از روسیه را به حداقل برساند، اما به‌دلیل رقابت قیمتی گاز روسیه، احتمال توقف کامل خریدها پایین است.
