پشت پرده ضرر خریداران آنلاین طلا فاش شد!
در بحبوحه نوسانات بازار طلا، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران از یک مکانیزم “کلاهبرداری مدرن” توسط برخی پلتفرم‌های فروش آنلاین پرده برداشت: گران‌فروشی در زمان صعود قیمت‌ها و ارزان‌خری در هنگام نزول. این افشاگری، نه تنها زنگ خطر را برای میلیون‌ها سرمایه‌گذار خرد به صدا در می‌آورد، بلکه یک خلاء نظارتی عمیق را آشکار می‌کند که در آن، نهاد تخصصی (اتحادیه طلا) از نظارت منع شده و نهاد ناظر (اتحادیه کسب‌وکار مجازی) تخصص لازم را ندارد؛ بستری ایده‌آل برای خلق یک بازار خاکستری دیجیتال و پرریسک.
نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه فروشندگان و سازندگان طلا، در گفت‌وگویی نسبت به عملکرد غیرشفاف و سودجویانه برخی از بیش از ۴۰۰ پلتفرم فعال در حوزه فروش آنلاین طلا به شدت ابراز نگرانی کرد.
۱. مکانیزم دو سر باخت برای مشتری: سوءاستفاده از نوسانات
مهم‌ترین تخلف این پلتفرم‌ها، ایجاد یک حاشیه سود نامتعارف به ضرر مشتری است. به گفته بذرافشان، “در هفته‌های گذشته، زمانی که قیمت طلا افزایش پیدا می‌کرد، برخی پلتفرم‌ها طلا را بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان بالاتر از عرف بازار می‌فروختند و در زمان کاهش قیمت، همان طلا را پایین‌تر از نرخ بازار از مشتری می‌خریدند.” از آنجایی که در بسیاری از این معاملات، طلای فیزیکی رد و بدل نمی‌شود، مشتری مجبور است برای نقد کردن دارایی خود به همان پلتفرم مراجعه کرده و این اسپرد ناعادلانه را بپذیرد.
۲. خلاء نظارتی: جنگ صلاحیت بین دو اتحادیه
ریشه این مشکلات در یک تضاد صلاحیت نهفته است. در حالی که فروشندگان فیزیکی طلا تحت نظارت اتحادیه تخصصی طلا و جواهر فعالیت می‌کنند، فروشندگان آنلاین صرفاً از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی مجوز می‌گیرند. بذرافشان معتقد است: “صنعت طلا یک صنعت تخصصی و فنی است و نظارت بر آن صرفاً باید توسط اتحادیه طلا انجام شود، اما اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی که تخصص کافی ندارد، برای همه صنوف جواز صادر می‌کند.” این خلاء نظارتی باعث شده تا پلتفرم‌ها بدون کنترل تخصصی فعالیت کنند.
۳. ریسک سیستمی: فروش “اعتبار” به جای “طلا”
رئیس اتحادیه طلا به شدت با فروش آنلاین “سکه و طلای آب‌شده” بدون تحویل فیزیکی مخالفت کرد و گفت: “مردم اغلب سرمایه‌گذاری می‌کنند اما کالای فیزیکی دریافت نمی‌کنند.” این امر به معنای آن است که خریداران به جای مالکیت فلز گرانبها، صرفاً مالک یک “اعتبار دیجیتال” در پلتفرم هستند که آن‌ها را در معرض ریسک‌های جدی مانند عدم توانایی پلتفرم در بازپرداخت یا حتی عدم وجود طلای فیزیکی به اندازه کافی قرار می‌دهد. علاوه بر این، دریافت “کارمزدهای پنهان” مانند هزینه نیم درصدی برای تحویل فیزیکی، از دیگر تخلفات رایج این پلتفرم‌هاست.
۴. راهکار پیشنهادی: بازگشت نظارت به نهاد تخصصی
اتحادیه طلا خواستار آن است که نظارت بر تمامی اشکال فروش طلا، چه فیزیکی و چه آنلاین، به این اتحادیه به عنوان نهاد تخصصی و فنی واگذار شود تا بتوان با تدوین قوانین مشخص، از حقوق مصرف‌کنندگان و سلامت این بازار حساس محافظت کرد.
