بلعیدن برق یارانه ای / دست یک صنعت پنهان رو شد!
در حالی که صنایع واقعی کشور در اوج مصرف با قطعی و محدودیت برق مواجه هستند، یک “صنعت پنهان” با استفاده از برق یارانه‌ای، شبکه‌ی برق کشور را می‌بلعد: استخراج غیرقانونی رمزارز. گزارش‌های تکان‌دهنده شرکت توانیر نشان می‌دهد که شهرک‌های صنعتی، پس از منازل مسکونی، به دومین کانون بزرگ این تخلف تبدیل شده‌اند و تخمین زده می‌شود معادل یک نیروگاه کامل ۱۰۰۰ مگاواتی، صرف تولید رمزارز در این مراکز غیرمجاز می‌شود.
بررسی‌های شرکت توانیر یک انحراف بزرگ در مصرف انرژی یارانه‌ای کشور را افشا کرده است. بخش قابل توجهی از برق ارزان‌قیمت که با هدف حمایت از تولید و اشتغال در اختیار واحدهای صنعتی قرار می‌گیرد، توسط سودجویان برای فعالیت بسیار پرسود اما غیرقانونی استخراج رمزارز مصرف می‌شود.
مقیاس تکان‌دهنده تخلف در بخش صنعت
آمار ارائه شده توسط هادی سفیدمو، مجری طرح ساماندهی استخراج رمزدارایی در توانیر، ابعاد این پدیده را روشن می‌کند:
- آمار کشفیات نیم‌ساله: تنها در شش ماه نخست امسال، با بازرسی از ۱۶۵۰ شهرک صنعتی، بیش از ۶,۲۰۰ دستگاه ماینر غیرمجاز کشف و جمع‌آوری شده است. این دستگاه‌ها به تنهایی ۲۱ مگاوات برق مصرف می‌کردند.
- سهم بالای صنعت از تخلف: با اینکه این مزارع صنعتی تنها ۱۲ درصد از کل مراکز کشف‌شده را تشکیل می‌دهند، اما ۳۰ درصد از کل دستگاه‌های ماینر غیرقانونی کشور را در خود جای داده بودند. این آمار نشان می‌دهد که تخلف در بخش صنعت به صورت متمرکز و در مقیاس بزرگ رخ می‌دهد.
- کانون‌های آلودگی: شهرک‌های صنعتی احمدآباد، جویبار، ایوانکی، اردبیل (شماره ۲)، گرمسار، قائنات، کرمان، رشت، ساری و نمین به عنوان اصلی‌ترین مراکز این تخلف شناسایی شده‌اند.
برآورد خسارت ملی
فعالیت این “کارخانه‌های رمزارز” هزینه‌ای هنگفت بر اقتصاد و زیرساخت انرژی کشور تحمیل می‌کند:
- حجم کل ماینرهای غیرمجاز: برآورد می‌شود در حال حاضر حدود ۷۰۰,۰۰۰ دستگاه ماینر غیرمجاز در کل کشور فعال است.
- سهم صنعت از این حجم: از این تعداد، تخمین زده می‌شود ۲۱۰,۰۰۰ دستگاه (معادل ۳۰ درصد) در واحدهای صنعتی مستقر باشند.
- نیاز به یک نیروگاه جدید: این تعداد ماینر صنعتی به تنهایی ۷۳۵ مگاوات برق مصرف می‌کنند. برای تأمین پایدار این میزان برق، باید یک نیروگاه با ظرفیت اسمی بیش از ۱,۰۰۰ مگاوات به طور کامل و شبانه‌روزی در مدار تولید باشد؛ نیرویی که می‌توانست صرف توسعه صنایع واقعی و جلوگیری از خاموشی‌ها شود.
راهکارهای مقابله و هشدارهای نهایی
توانیر برای مقابله با این پدیده، ترکیبی از نظارت، مشارکت مردمی و اقدامات قانونی را در دستور کار قرار داده است:
- مشارکت مردمی و پاداش: شهروندان می‌توانند از طریق سرشماره ۳۰۰۰۵۱۲۱ مراکز مشکوک را گزارش دهند. از ابتدای مهرماه، پاداش نقدی برای گزارش منجر به کشف، از ۱.۵ میلیون تومان به ازای هر دستگاه تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است.
- هشدار به صنایع متخلف: توانیر با همکاری دستگاه‌های قضایی و امنیتی، شناسایی این مراکز را تشدید کرده و به واحدهای صنعتی هشدار داده است که در صورت اثبات تخلف، درخواست ابطال پروانه بهره‌برداری آن‌ها به وزارت صمت ارسال خواهد شد.
