پایتخت رسماً وارد وضعیت قرمز شد

داده‌های ارائه‌شده توسط اردکانی، تصویری تکان‌دهنده از عمق بحران را به نمایش می‌گذارد:

• فروپاشی بارش: ثبت تنها ۱۵۹ میلی‌متر بارندگی در سال آبی گذشته (۱۴۰۴-۱۴۰۳) یک رکورد تاریخی در یک قرن اخیر است. فاجعه‌بارتر اینکه، در مهر و آبان ۱۴۰۴، که به طور میانگین باید ۳۰ میلی‌متر بارش داشته باشد، حتی یک میلی‌متر باران نیز نباریده است.
• سدهای خالی: درصد پرشدگی کل سدهای پنج‌گانه تهران تنها ۱۱ درصد است. این رقم با حذف سد طالقان (که بخشی از آب آن به قزوین منتقل می‌شود) به عدد هشداردهنده ۵ درصد سقوط می‌کند. حجم ذخایر از ۴۲۰ میلیون مترمکعب در سال‌های نرمال به ۲۵۲ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.
• وضعیت قرمز: این آمارها باعث شده تا وضعیت آبی پایتخت رسماً «قرمز» و نگران‌کننده اعلام شود؛ اصطلاحی که به معنای قرار گرفتن در آستانه عدم پایداری شبکه است.

۲. مدیریت بحران: چگونه تهران از یک فاجعه تابستانی گریخت؟

نکته کلیدی در گزارش اردکانی، اشاره به یک خطر رفع‌شده است. در ابتدای سال پیش‌بینی می‌شد که سدهای ماملو، کرج و لتیان (تأمین‌کننده آب بخش بزرگی از پایتخت) تا پایان شهریور به تراز صفر برسند؛ رویدادی که به معنای بی‌آبی مطلق ۴۰ درصد از جمعیت تهران بود. اما دو اقدام کلیدی مانع از این فاجعه شد:

1. بهره‌برداری حداکثری از منابع زیرزمینی: فشار بر روی چاه‌های آب و منابع اقماری برای جبران کمبود آب سطحی به اوج خود رسید.
2. همکاری اجتماعی: مشارکت مردم در کاهش مصرف منجر به صرفه‌جویی ۸۰ میلیون مترمکعبی آب شد که نقش حیاتی در جلوگیری از خالی شدن کامل سدها ایفا کرد.

این موفقیت شکننده، نشان می‌دهد که سیستم مدیریت آب تهران در حال حاضر بر دو ستون ناپایدار استوار است: استخراج بیش از حد از منابع زیرزمینی و وابستگی کامل به رفتار مصرف‌کنندگان.

۳. استراتژی جدید: از الزام اداری تا سازگاری دائمی

مدیریت فعلی بحران بر دو محور استوار است:

• الزام و برخورد: با مصوبه شورای برنامه‌ریزی، تمام دستگاه‌های اجرایی موظف به کاهش ۲۵ درصدی مصرف شده‌اند. با ۸۵ درصد تبعیت تاکنون، آبفا تهدید کرده است که انشعاب دستگاه‌های متخلف، انشعابات غیرمجاز ساختمانی، استخرها و مراکز تجاری پرمصرف را بدون اغماض قطع خواهد کرد.
• تغییر پارادایم: جمله کلیدی اردکانی، «مقابله با خشکسالی ممکن نیست؛ باید با آن سازگار شویم»، یک نقطه عطف استراتژیک است. این جمله به معنای پذیرش این واقعیت است که کم‌آبی دیگر یک پدیده موقت نیست، بلکه یک ویژگی دائمی اقلیم جدید تهران است. از این پس، راهکارها نه برای «عبور از بحران»، بلکه برای «زندگی دائمی با کمبود آب» طراحی خواهند شد.

جمع‌بندی:

تهران در یکی از حساس‌ترین مقاطع تاریخی خود از نظر امنیت آبی قرار دارد. مدیریت موفقیت‌آمیز بحران و جلوگیری از جیره‌بندی گسترده در ماه‌های پیش رو، به یک موازنه بسیار ظریف میان سه عامل بستگی دارد: نزولات جوی محدود احتمالی، استمرار همکاری بی‌سابقه شهروندان و قاطعیت نهادهای نظارتی در برخورد با مصارف غیرضروری. وضعیت قرمز فعلی، هشداری است مبنی بر اینکه دوران وفور آب برای پایتخت به پایان رسیده و سازگاری با این واقعیت جدید، تنها راه بقا است.