فوری/ احتمال تعطیلی تهران در آبان به خاطر کم آبی

  «باران نبارد، تهران باید تخلیه شود.» این تازه ترین اظهارات رییس جمهور است. او گفته که از در صورت ادامه این وضعیت ناچار به جیره بندی آب از آذر خواهیم بود و چنانچه خشکسالی ادامه پیدا کند چاره ای جز تخلیه کردن تهران نداریم.

علی بیت‌اللهی، کارشناس بحران و مدیر بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می گوید: با توجه به جمعیت بالای تهران، تخلیه آن امکان پذیر نیست زیرا تخلیه جمعیت ۱۰ تا ۱۵‌میلیون نفری، حتی به‌صورت جزئی، امکان‌پذیر نیست. اولا این جمعیت قابل انتقال نیست و ثانیا مقصدی برای انتقال وجود ندارد؛ زیرا مناطق دیگر کشور نیز با بحران کم‌آبی مواجهند و از نظر منابع آبی شرایط مناسبی ندارند. بنابراین، تخلیه تهران بیشتر جنبه هشدار داشته است.

او با اشاره به تعطیلی های یک سال گذشته به دلیل ناترازی برق در تابستان و کسری گاز در زمستان سال گذشته، به بازار می گوید: دولت ممکن است در هفته ها یا حتی روزهای آینده این بار به دلیل خشکسالی تهران را تعطیل کند تا شاید بتواند از شدت مصرف آب در پایتخت بکاهد.

بیت اللهی با بیان اینکه در شرایط فورس ماژور قرار داریم، ادامه می دهد: هر چند که تعطیلی پایتخت تبعات گسترده ای دارد، اما در شرایط فعلی چاره ای جز کارهایی برای تامین روزانه آب نداریم. باید توجه داشت که این راهکارها صرفا مُسکن موقتی هستند. در صورت تداوم رویکرد عرضه‌محور و سازه‌ای، نه‌تنها بحران فروکش نخواهد کرد، بلکه به‌دلیل تشدید فشار بر منابع طبیعی، وضعیت وخیم‌تر خواهد شد.

به گفته او، به صورت متوسط بیش از ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می شود اما به دلیل تراکم بالای جمعیتی در تهران چیزی حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد آب مصرف در تهران مربوط به شرب و بهداشتی است. اینکه در منطقه ای با چنین حجم بارگذاری جمعیتی دچار بحران آب شود، امری مسلم بود.

مدیر بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: هر جا که حجم بالایی از جمعیت متمرکز شده بحران آب وجود دارد. هم اکنون وضعیت منابع آبی در شهرهایی همچون مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و کرج هم مطلوب نیست.

تمرکز بیش‌ازحد جمعیت و خارج از ظرفیت اکولوژیک، فشار سنگینی بر منابع آبی وارد کرده است. در حال حاضر، بیش از ۴۰ درصد جمعیت کشور در ۱۰ نقطه کانونی متمرکز شده‌اند. این توزیع ناهمگن نتیجه عدم توزیع عادلانه فرصت‌های معیشتی و اشتغال است. اگر این موضوع مدیریت می شد و توزیع همگن جمعیت در سراسر کشور اتفاق می افتاد میی توانستیم از تشدید بحران آبی جلوگیری کنیم

او با اشاره به اینکه وضعیت پیش آمده از مدت ها قبل قابل پیش بینی بود اما متاسفانه اقدام خاصی برای مقابله با آن انجام نشد، ادامه داد: تمرکز بیش‌ازحد جمعیت و خارج از ظرفیت اکولوژیک، فشار سنگینی بر منابع آبی وارد کرده است. در حال حاضر، بیش از ۴۰ درصد جمعیت کشور در ۱۰ نقطه کانونی متمرکز شده‌اند. این توزیع ناهمگن نتیجه عدم توزیع عادلانه فرصت‌های معیشتی و اشتغال است.

بیت اللهی که معتقد است ایجاد کانون های جمعیتی بدون وجود نگاه بلند مدت شکل گرفته است، اظهار داشت: اگر این موضوع مدیریت می شد و توزیع همگن جمعیت در سراسر کشور اتفاق می افتاد می توانستیم از تشدید بحران آبی جلوگیری کنیم. اما متاسفانه گوش کسی به هشدارها بدهکار نبود. حالا دیگر کار از برنامه ریزی های طولانی مدت یا حتی میان مدت گذشته است و باید به دنبال تامین آب برای چند روز بیشتر هستیم.

این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که منابع آبی تهران جوابگوی چه تعداد جمعیت است، گفت: در اسناد و مدارک کارشناسی طرح های تفصیلی جمعیت تهران کمتر از ۵ میلیون نفر دیده شده است. اما حالا جدای از ۱۰ میلیون جمعیت ساکن، تهران بیش از ۳ میلیون جمعیت شناور دارد. در واقع بیشتر کلان شهرهای ما بدون توجه به ظرفیت های زیست محیطشان توسعه یافته اند و اینگونه شده که بسیاری از شهرهای ما بی قواره بزرگ شده اند و ما امروز ناترازی های عجیب و غریبی را تجربه می کنیم.

در اسناد و مدارک کارشناسی طرح های تفصیلی جمعیت تهران کمتر از ۵ میلیون نفر دیده شده است. اما حالا جدای از ۱۰ میلیون جمعیت ساکن، تهران بیش از ۳ میلیون جمعیت شناور دارد. در واقع بیشتر کلان شهرهای ما بدون توجه به ظرفیت های زیست محیطشان توسعه یافته اند و اینگونه شده که بسیاری از شهرهای ما بی قواره بزرگ شده اند و ما امروز ناترازی های عجیب و غریبی را تجربه می کنیم

جیره بندی تاثیری در مدیریت مصرف ندارد

مدیر بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه تجربه سال های گذشته نشان داده که جیره بندی آب تاثیر زیادی در مدیریت مصرف آب ندارد، اظهار داشت: در صورت جیره بندی تمایل مردم به ذخیره غیر ضروری آب بیشتر شده و این مساله خود می تواند منجر به فزایش هدر رفت آب شود. در شرایط فعلی مردم باید تا جایی که می توانند در مصرف آب صرفه جویی کنند.

او با اشاره به بهره برداری از خط انتقال آب از سد طالقان به تهران، افزود: اجرای این طرح هم نتوانست جلوی بحران کم آبی در تهران را بگیرد. ممکن است وزارت نیرو برای تامین آب پایتخت به دنبال حفر بیشتر چاه یا افزایش برداشت از منابع زیر زمینی باشد، اما باید توجه داشت این ها راهکارهای پایداری نبوده و نیست. ضمن اینکه در حال حاضر، آب‌های سطحی تهران نیز در حال خشک‌شدن هستند و با این کار شاهد تشدید فرونشست خواهیم بود.

کدام مناطق تهران وضعیت بحرانی تری دارند

بیت اللهی در پاسخ به این سوال که که کدام مناطق تهران وضعیت بحرانی تری را دارند، گفت: همه سدهای کرج، لار، لتیان و ماملو که تامین آب شرق و غرب تهران را بر عهده دارند، شرایط خوبی را تجربه نمی کنند. با این اوصاف شرق و غرب کشور با بحران مواجه هستند. البته قطعی های روزهای گذشته در مرکز شهر نشان می دهد که در این مناطق به دلیل تراکم بالای جمعیت تامین آب بسیار سخت تر بوده و بحرانی تر هستند.