شیوه بارورسازی ابرها در ایران مشخص شد - آبان ۱۴۰۴

بر اساس اطلاعات منتشرشده از سوی مرکز ملی مطالعات و تحقیقات باروری ابرها، در حال حاضر سه شیوه‌ی اصلی برای بارورسازی در ایران به کار گرفته می‌شود: ژنراتورهای زمینی، عملیات هوایی با هواپیما یا پهپاد، و استفاده از راکت یا گلوله‌های حامل مواد بارورساز.

در روش زمینی، ژنراتورهایی در ارتفاعات نصب می‌شود که ترکیباتی مانند یدید نقره (AgI) را می‌سوزانند تا ذرات حاصل از آن به درون ابرهای بارش‌زا نفوذ کند. این شیوه در فصل‌های سرد سال و هنگام عبور سامانه‌های بارشی بیشترین بازده را دارد.

در روش هوایی، مواد بذر از طریق هواپیما یا پهپادهای ویژه در ارتفاع مشخصی به داخل یا روی ابرها پخش می‌شود. این روش دقت بیشتری دارد اما به دلیل هزینه‌های بالا، تنها در شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. در برخی پروژه‌ها نیز از راکت‌ها یا فتیله‌های آتش‌زا برای تزریق مواد به درون ابرها بهره گرفته شده است.

به گفته کارشناسان، ماده اصلی مورد استفاده در این عملیات یدید نقره است که به‌عنوان هسته‌ی تشکیل بلورهای یخ عمل می‌کند. همچنین در برخی پروژه‌ها، برای ابرهای گرم از نمک‌های هیدروسکوپیک و در موارد خاص از یخ خشک (دی‌اکسید کربن جامد) استفاده می‌شود.

طرح‌های بارورسازی در ایران سابقه‌ای بیش از چهار دهه دارد و از دهه ۱۳۵۰ آغاز شده است. در دهه‌های اخیر، فعالیت‌های مرتبط با این طرح‌ها تحت نظارت وزارت نیرو و شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی توسعه یافته‌اند.

با این حال، کارشناسان محیط‌زیست تأکید دارند که اثربخشی این عملیات در افزایش بارش نسبی و متغیر است و به عواملی مانند نوع ابر، رطوبت، شرایط جوی و زمان اجرای عملیات بستگی دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نتایج در مناطق مختلف کشور متفاوت بوده و نیاز به ارزیابی‌های علمی دقیق‌تر دارد.

برخی فعالان محیط‌زیست نیز نسبت به پیامدهای احتمالی زیست‌محیطی و ضرورت شفاف‌سازی عمومی در خصوص محل و زمان اجرای این طرح‌ها تأکید دارند. با این حال، سازمان‌های مسئول اعلام کرده‌اند که استفاده از مواد شیمیایی در مقادیر مجاز و تحت کنترل انجام می‌شود و تهدیدی برای محیط زیست ایجاد نمی‌کند.