صحبت های جدید درباره کالابرگ

عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، با اشاره به سابقه اجرای سیاست‌های کوپنی در دهه ۶۰، تاکید کرد که کالابرگ سیاست تازه‌ای نیست و اگرچه ممکن است در کوتاه ‌مدت بخشی از کالری جامعه را تامین کند، اما بدون اصلاحات عمیق اقتصادی، بار دیگر به ناکارآمدی و فساد منجر خواهد شد. از این رو حل مسائل معیشتی نیازمند اصلاحات هم‌زمان در بودجه، نظام بانکی، سیاست ارزی و روابط بین‌الملل است.

مهراد عباد، گفت: بحث کالابرگ اساسا سیاست جدیدی نیست. ما قبلا در زمان جنگ سیاست کوپن را داشتیم و عملا بخشی از نیاز جامعه از این طریق تامین می‌شد. بعد از آن، کوپن برداشته شد و به جای آن یارانه نقدی پرداخت شد، اما واقعیت این است که در همه این سال‌ها هر جا یارانه داده شده، هم با فساد مواجه بوده‌ایم و هم با ناکارآمدی؛ چه در بحث ارز و چه در سیاست‌های کوپنی.

او افزود: من به ‌خوبی به خاطر دارم که در دهه ۶۰ در خیابان انقلاب، خرید و فروش کوپن به ‌طور علنی انجام می‌شد. مردم کالاهای کوپنی را دریافت می‌کردند و در بازار آزاد می‌فروختند. فساد آن دوره به این شکل خودش را نشان می‌داد و اگر سازوکارها اصلاح نشود، امروز هم می‌تواند در قالبی جدید تکرار شود.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به دیدگاه برخی کارشناسان درباره کالابرگ تصریح کرد: بسیاری از کارشناسان معتقدند که به دلیل شرایط بد اقتصادی، کالری دریافتی جامعه به ‌شدت کاهش یافته و یکی از اصرارهای دولت این بوده که حداقل از این طریق بتواند بخشی از کالری جامعه را تامین کند. شاید تنها نکته مثبت کالابرگ همین باشد، وگرنه این سیاست به ‌تنهایی نمی‌تواند مشکلات معیشتی مردم را حل کند.

عباد ادامه داد: حتی اگر منابع مالی این طرح، مانند یک درصد از مالیات بر ارزش افزوده یا حذف بخشی از یارانه دهک‌های بالا، تأمین شده باشد، باز هم نگرانی این است که در نهایت این سیاست به کسری بودجه فشار بیاورد. این‌ها اقدامات مقطعی است و راه‌حل ریشه‌ای محسوب نمی‌شود.

او با تاکید بر ضرورت برنامه‌ریزی متمرکز در اقتصاد کشور گفت: برای عبور از بحران‌هایی که با آن مواجه هستیم، به یک برنامه و سازمان‌دهی متمرکز نیاز داریم. مثلا در حوزه انرژی، ایجاد ساختار متمرکز تصمیم‌گیری اقدام مثبتی بود، اما در بسیاری از حوزه‌ها شاهد تصمیم‌های متناقض در وزارتخانه‌های مختلف هستیم.

این فعال اقتصادی افزود: ما در اقتصاد کشور نیازمند یک سلسله‌ مراتب مشخص تصمیم‌گیری هستیم تا هم معیشت مردم بهبود پیدا کند، هم مانع رشد تورم شویم و هم به ‌صورت موازی روابط بین‌المللی ‌مان را ترمیم کنیم. واقعیت این است که بدون بهبود روابط خارجی و کاهش اثر تحریم‌ها، تجارت خارجی ما همچنان قفل خواهد ماند؛ هم در واردات و هم در صادرات.

عباد با اشاره به اظهارات وزیر امور خارجه درباره تحریم‌ها گفت: اینکه گفته می‌شود مشکلات اقتصادی بیشتر ناشی از تحریم‌های داخلی است، به نظر من تصویر کاملی نیست. تحریم‌های خارجی عامل اصلی بوده و تحریم‌های داخلی از جایی شروع شد که مسئولان برای مقابله با تحریم‌های خارجی، سیاست‌های ناکارآمدی را اجرا کردند که خودشان به مانع داخلی تبدیل شدند.

او تصریح کرد: وزارت امور خارجه باید تمرکز اصلی‌اش بر ایجاد روابط سازنده با جهان، با حفظ منافع ملی، باشد. در شرایطی که تجارت خارجی کشور سال‌هاست قفل شده، ادامه این مسیر نمی‌تواند مشکلاتی را که خودمان ایجاد کرده‌ایم، حل کند.

عضو هیات نمایندگان اتاق تهران درباره سیاست‌های پولی و مالی نیز گفت: ما سال‌هاست از سیاست انقباضی صحبت می‌کنیم، اما در عمل نه سیاست پولی انقباضی اجرا شده و نه سیاست مالی. کسری بودجه دولت در سال‌های گذشته بسیار بالا بوده و اگرچه در بودجه جدید نشانه‌های کوچکی از اصلاح دیده می‌شود، اما این اقدامات کافی نیست.

او افزود: اصلاح نظام بانکی، هدفمندسازی واقعی یارانه‌ها و بازنگری در سیاست‌های ارزی، از جمله حذف چند نرخی بودن ارز، از ضرورت‌های فوری اقتصاد کشور است. پایین نگه داشتن مصنوعی نرخ ارز در دهه‌های گذشته ضربات جدی به اقتصاد وارد کرده و نیاز به تغییر نگرش اساسی، به‌ویژه در بانک مرکزی، کاملاً احساس می‌شود.

عباد در پایان با تاکید بر نقش مردم در عبور از بحران‌ها گفت: در هر بحرانی، چه اقتصادی و چه در حوزه‌هایی مثل آب و انرژی، بدون همراهی مردم هیچ پروژه‌ای به نتیجه نمی‌رسد. ما به یک گفتمان واقعی بین دولت و مردم نیاز داریم. وفاق نباید فقط در سطح جناح‌های سیاسی و تقسیم مسئولیت‌ها باشد؛ وفاق اصلی باید با مردم شکل بگیرد، چون بدون همراهی آنها عبور از بحران‌های پیش‌رو ممکن نیست.