دروازه جدید ورود ایران به اروپا / برنامه مهم برای خلیج فارس اعلام شد

این نقشه راه بر دو ستون اصلی استوار است: اول، فعال‌سازی “کریدور خلیج فارس-دریای سیاه” به عنوان آلترناتیو استراتژیک ایران برای دسترسی به اروپا، و دوم، هدف‌گذاری برای جهش سه برابری تجارت به ۳ میلیارد دلار. این اظهارات، پیامی روشن به بازیگران منطقه‌ای در مورد خطوط قرمز و منافع حیاتی ایران در ژئوپلیتیک متغیر قفقاز است.

سخنان سیدحمید پورمحمدی، فراتر از یک تبریک دیپلماتیک، یک بیانیه استراتژیک چندلایه بود که ابعاد آن را می‌توان در سه محور کلیدی تحلیل کرد:

۱. محور ژئوپلیتیک: تثبیت “خط قرمز” ایران و ارائه آلترناتیو

اظهارات رئیس کمیسیون مشترک ایران و ارمنستان حاوی دو پیام کدگذاری شده اما واضح بود:

• پیام اول (خط قرمز): عباراتی مانند “حمایت از حاکمیت و تمامیت ارضی ارمنستان”، “مرز دوستی و اعتماد” و “مخالفت با توسل به زور”، همگی تأکید مجدد بر موضع ثابت ایران در مخالفت با ایجاد کریدور زنگزور است. ایران معتقد است این کریدور با تغییر مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی، دسترسی تاریخی و استراتژیک ایران به ارمنستان و از آن طریق به گرجستان و دریای سیاه را قطع می‌کند.
• پیام دوم (ارائه آلترناتیو): در مقابل مسدود کردن یک مسیر، ایران فعالانه در حال ترویج یک مسیر جایگزین است: کریدور خلیج فارس-دریای سیاه. این کریدور که از بنادر جنوبی ایران آغاز شده و پس از عبور از خاک کشور، از طریق ارمنستان و گرجستان به بنادر دریای سیاه و اروپا می‌رسد، به ارمنستانِ محصور در خشکی، نقشی حیاتی در ترانزIT بین‌المللی می‌بخشد و وابستگی آن به همسایگان دیگر را کاهش می‌دهد. این یک استراتژی برد-برد برای تهران و ایروان است.

۲. محور اقتصادی: از ۱ میلیارد به ۳ میلیارد دلار

هدف‌گذاری برای رسیدن به تجارت ۳ میلیارد دلاری، یک شعار نیست، بلکه مبتنی بر دو اهرم قدرتمند است:

• موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا: این موافقت‌نامه که ارمنستان نیز عضو آن است، تعرفه‌های گمرکی را برای حجم وسیعی از کالاهای ایرانی حذف یا به شدت کاهش می‌دهد و راه را برای صادرات کالاهای ایرانی به بازار ۵ کشور عضو این اتحادیه (روسیه، قزاقستان، بلاروس، قرقیزستان و ارمنستان) هموار می‌کند.
• پروژه‌های زیربنایی: شرکت‌های ایرانی در حال اجرای پروژه‌های کلیدی در ارمنستان هستند، به‌ویژه در بخش راهسازی. مهم‌ترین پروژه، بخش سوم جاده ترانزیتی شمال-جنوب ارمنستان (سیسان-کاجاران) است که با ساخت تونل‌ها و پل‌های جدید، مسیر را به شدت کوتاه‌تر و ایمن‌تر کرده و هزینه و زمان حمل‌ونقل در کریدور خلیج فارس-دریای سیاه را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد.

۳. محور امنیتی: صلح پایدار مبتنی بر حقوق بین‌الملل

تأکید ایران بر “حمایت از گفت‌وگوهای صلح” و “امضای توافق صلح در کوتاه‌ترین زمان ممکن”، نشان می‌دهد که ایران به دنبال تنش‌زایی نیست، بلکه به دنبال یک صلح پایدار است؛ صلحی که مبتنی بر حفظ تمامیت ارضی کشورها و عدم تغییر مرزها با زور باشد. این موضع، ایران را به عنوان یک میانجی متوازن و حافظ ثبات در منطقه معرفی می‌کند که با هرگونه ماجراجویی نظامی مخالف است.