شاه کلید عربستان خشک برای تامین آب / مشکل ایران کجاست؟
در حالی‌که ایران طی سال‌های اخیر با بحران کم‌آبی و تنش در تأمین آب شرب برخی شهرها مواجه شده، عربستان سعودی کشوری خشک‌تر از ایران و با بارش بسیار کمتر توانسته است نیاز آبی مردم خود را بدون بروز بحران تأمین کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد تفاوت اصلی این دو کشور در شیوه مدیریت منابع آبی و میزان سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین نهفته است.
تکیه عربستان بر فناوری آب‌شیرین‌کن‌ها
عربستان سعودی یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آب‌شیرین‌شده در جهان به شمار می‌رود. بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد آب شرب این کشور از طریق تصفیه آب دریا تأمین می‌شود.
بر اساس گزارش سازمان آب و برق شور عربستان (SWCC)، این کشور روزانه بیش از ۷ میلیون مترمکعب آب شیرین تولید می‌کند.
نیروگاه‌های عظیم آب‌شیرین‌کن در سواحل دریای سرخ و خلیج فارس با استفاده از فناوری‌های تقطیر چندمرحله‌ای (MSF) و اسمز معکوس (RO) فعالیت دارند.
منابع انرژی این تاسیسات از سوخت‌های فسیلی و اخیراً انرژی خورشیدی تأمین می‌شود.
به‌واسطه این سیاست، شهرهای بزرگ عربستان حتی در مناطق بیابانی نیز با مشکل کمبود آب شرب مواجه نیستند.
ایران؛ کشوری با بارش بیشتر اما بحران شدیدتر
در مقابل، ایران با وجود آن‌که میانگین بارش سالانه‌اش حدود ۲۵۰ میلی‌متر است (بیش از دو برابر عربستان)، با بحران جدی آب روبه‌روست.
کارشناسان معتقدند ترکیبی از عوامل طبیعی و مدیریتی در بروز این وضعیت نقش داشته‌اند.
بیش از ۸۰ درصد منابع آب ایران در بخش کشاورزی مصرف می‌شود آن هم با راندمانی پایین و تلفات زیاد.
در کنار آن، برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی، فرسودگی شبکه‌های آبرسانی، و نبود سرمایه‌گذاری کافی در فناوری‌های نوین آبی باعث شده منابع آبی کشور با سرعت نگران‌کننده‌ای کاهش یابد.
همچنین توزیع نامتوازن جمعیت در مناطق خشک مرکزی مانند تهران، اصفهان و یزد فشار مضاعفی بر منابع آب وارد کرده است.
درس‌هایی از مدل عربستان
کارشناسان حوزه آب معتقدند ایران نیز می‌تواند با گسترش استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها، بازچرخانی آب و اصلاح الگوی مصرف در کشاورزی، بخش مهمی از بحران آبی خود را مدیریت کند.
به باور آنان، حل بحران آب در ایران نیازمند نگاه ملی، سرمایه‌گذاری پایدار و اصلاح ساختارهای مصرف است، نه صرفاً اقدامات مقطعی.
