متهمان ردیف اول بحران کمبود آب رسما معرفی شدند
ارشدی با اشاره به وضعیت پایتخت گفت: «تهران سالانه حدود ۱.۶۵ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کند که بخش قابل توجهی برای فضای سبز، کولرهای آبی و هدررفت شبکه صرف می‌شود.»
محمد ارشدی، عضو شورای راهبردی اندیشکده تدبیر آب ایران، با به صدا درآوردن آژیر قرمز بحران آب در سراسر کشور، تأکید کرد که وضعیت فعلی بیش از آنکه نتیجه تغییرات اقلیمی باشد، حاصل یک روند طولانی از تصمیمات و سیاست‌های انسانی اشتباه است. به گفته او، ترک خوردن دشت‌ها، خشک شدن دریاچه‌ها و تخلیه سفره‌های زیرزمینی، نشانه‌هایی از یک بحران عمیق است که تمدن ایران را تهدید می‌کند.
ریشه‌یابی بحران: ۸۰ درصد خطای انسانی، نه تغییرات اقلیمی
این کارشناس آب، سهم عوامل مختلف در بحران کنونی را اینگونه تشریح می‌کند: «سهم خطاهای انسانی در بحران کنونی بسیار بیشتر از تغییرات اقلیمی جهانی است و بیش از ۸۰ درصد مشکلات ناشی از سیاست‌گذاری‌ها و رفتارهای ناهماهنگ با ظرفیت طبیعی ایران است.»
ارشدی یادآور شد که تمدن ایرانی هزاران سال با اقلیم خشک سازگار بوده و روش‌هایی مانند قنات، نشان‌دهنده مدیریت خردمندانه منابع آبی بوده است. اما این تعادل تاریخی در دهه‌های اخیر بر هم خورده است.
متهمان اصلی: کشاورزی ناپایدار، سدسازی و مدیریت متمرکز
بر اساس تحلیل محمد ارشدی، عوامل اصلی که این بحران را رقم زده‌اند عبارتند از:
- کشاورزی ناپایدار: معرفی کشاورزی به عنوان عامل اصلی بحران آب به دلیل مصرف بی‌رویه.
- سدسازی بی‌رویه: ساخت سدها بدون توجه به ظرفیت‌های اکولوژیک منطقه.
- برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی: استفاده از تکنولوژی چاه‌های عمیق بدون آمادگی فرهنگی و نهادی.
- ملی شدن آب: تمرکز مدیریت در دست دولت به جای مدیریت جمعی و مردمی که به افزایش مصرف بی‌رویه منجر شده است.
- توسعه صنایع پرمصرف: ایجاد صنایع بزرگ و آب‌بر به جای تمرکز بر صنایع اشتغال‌زا و کم‌مصرف.
مطالعه موردی تهران: وقتی طرح‌های انتقال آب هم پاسخگو نیست
ارشدی با اشاره به وضعیت پایتخت گفت: «تهران سالانه حدود ۱.۶۵ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کند که بخش قابل توجهی برای فضای سبز، کولرهای آبی و هدررفت شبکه صرف می‌شود.»
او تأکید کرد که طرح‌های انتقال آب مانند سد طالقان، راه‌حل‌های موقتی هستند و نمی‌توانند مشکل اصلی را حل کنند.
راه حل نهایی: اصلاح الگوی مصرف و مشارکت شهروندان
این عضو اندیشکده تدبیر آب ایران در پایان نتیجه‌گیری کرد که بحران آب یک مسئله صرفاً فنی یا اقلیمی نیست، بلکه نتیجه زنجیره‌ای از تصمیمات تاریخی است. وی تصریح کرد: «تا زمانی که الگوی مصرف اصلاح نشود و مشارکت شهروندان در مدیریت آب شکل نگیرد، هیچ طرح انتقالی قادر به حل بحران آب تهران نخواهد بود. مشکل اصلی، رفتار مصرفی مردم است نه حجم منابع.» این تحلیل نشان می‌دهد که کلید عبور از بحران، در تغییر نگرش و رفتار تک تک شهروندان در سراسر ایران نهفته است.
