اقامت ۳ تا ۵ ماهه با مجوز پلیس/ جزئیات کامل طرح گذرموقت
در هفته‌های اخیر مشاهده خودروهای لوکس با پلاک‌های خارجی در خیابان‌های تهران و برخی شهرهای بزرگ، توجه و پرسش‌های زیادی را برانگیخته است. رئیس مرکز شماره‌گذاری پلیس راهور درباره علت این تردد توضیح داده و از اجرای مصوبه‌ای سخن گفته که در دولت با هدف توسعه گردشگری به تصویب رسیده است. بر اساس این مصوبه، خودروهای واردشده از خارج می‌توانند با پلاک اصلی خود در کشور تردد داشته باشند.
به گفته سرهنگ محسن باسره، هیئت دولت در دوره‌ای برای حمایت از صنعت گردشگری و تسهیل ورود گردشگران خارجی به ایران، مصوبه‌ای را صادر کرده که اجازه می‌دهد خودروهای متقاضی ورود به کشور با همان پلاک خارجی مجوز تردد دریافت کنند. اجرای این طرح مشروط به آماده‌سازی زیرساخت‌هایی همچون دوربین‌های جاده‌ای و سامانه ردیابی مسیر بود تا امکان کنترل دقیق تردد این خودروها فراهم شود. با وجود آنکه این زیرساخت‌ها هنوز به طور کامل تکمیل نشده‌اند، مصوبه دولت لازم‌الاجرا بوده و پلیس راهور مکلف به اجرای آن شده است.
انواع تردد و شروط قانونی
سرهنگ باسره دو دسته اصلی خودروهای دارای پلاک خارجی را معرفی کرده است. گروه نخست گردشگران یا اتباع خارجی هستند که برای مدت کوتاه، معمولاً کمتر از یک هفته، به ایران سفر می‌کنند و با همان پلاک خود وارد و خارج می‌شوند. گروه دوم شامل افرادی است که قصد اقامت سه تا پنج‌ماهه دارند؛ برای این خودروها پلیس راهور مجوزی تحت عنوان «گذرموقت» صادر می‌کند. این مجوز، بر اساس مقررات بین‌المللی تردد موقت وسایل نقلیه، محدود به دوره مشخصی است و پس از پایان آن، خودرو باید از کشور خارج شود.
چالش‌های اجرایی و دغدغه‌های کنترلی
اجرای طرح پلاک خارجی با وجود مزیت‌های گردشگری، در مرحله عملیاتی با چالش‌هایی مواجه است. نبود سامانه جامع اطلاع‌رسانی و ضعف در خوانش پلاک‌های غیرایرانی از سوی دوربین‌های هوشمند، کنترل دقیق مدت‌زمان حضور خودروها را دشوار کرده است. در برخی مسیرها، امکان ردیابی کامل وجود ندارد و همین مسئله احتمال سوءاستفاده از مجوز گذرموقت را افزایش می‌دهد. کارشناسان حقوقی و حمل‌ونقل می‌گویند در نبود نظارت متمرکز، امکان باقی‌ماندن خودروها پس از پایان اعتبار مجوز وجود دارد که باید با مکانیزم‌های هوشمند برطرف شود.
وعده پلیس برای ایجاد سامانه ردیابی ملی
براساس اعلام رئیس مرکز شماره‌گذاری راهور، پلیس در حال راه‌اندازی سامانه‌ای ملی است که تمامی خودروهای دارای پلاک خارجی را به‌صورت برخط رصد می‌کند. قرار است تا پایان پاییز، ارتباط میان دوربین‌های مستقر در محورهای ورودی کشور از جمله بندرعباس، تبریز، بوشهر و دماوند با این سامانه برقرار شود. همچنین سیستم هشداردهنده‌ای طراحی شده که در صورت پایان اعتبار مجوز، پیامک اخطار به مالک خودرو ارسال می‌کند. پلیس تأکید کرده است که پس از راه‌اندازی کامل این سامانه، تمدید مجوزهای طولانی‌مدت متوقف خواهد شد.
سخن پایانی
حضور خودروهای لوکس با پلاک خارجی در خیابان‌های ایران ریشه در مصوبه رسمی دولت برای جذب گردشگر دارد، اما ضعف زیرساخت نظارتی باعث طولانی‌شدن و گاه بی‌نظمی در اجرای طرح شده است. با وعده پلیس راهور مبنی بر فعال‌شدن سامانه ردیابی ملی از اواخر پاییز، پیش‌بینی می‌شود روند تردد این خودروها مدیریت‌شده‌تر شود و زمینه استفاده غیرقانونی از مجوزهای موقت برطرف گردد.
