اختصاصی خودرو یک؛
یک خودرو با دو برچسب قیمت / بازی خطرناک کارخانه و بازار
بازار خودرو در حالی روزهای کمتحرک را پشت سر میگذارد که اختلاف قیمت میان کارخانه و بازار آزاد همچنان بهعنوان مسئلهای تعیینکننده باقی مانده است. مرور قیمت محصولات پرتقاضا نشان میدهد بسیاری از خودروها با وجود کاهش التهاب، همچنان با فاصلهای قابل توجه میان نرخ رسمی و بهای معاملهشده مواجهاند. این شکاف، رفتار خریداران را محتاط و فروشندگان را مردد کرده و خودرو را از یک کالای مصرفی به ابزاری برای حفظ ارزش بدل ساخته است. در چنین فضایی، پرسش اصلی درباره چرایی تداوم این فاصله و پیامدهای آن برای آینده بازار است.
بازار خودرو امروز با دو برچسب قیمتی شناخته میشود. برای نمونه، وانت آریسان در کارخانه با قیمتی در محدوده ۸۰۰ میلیون تومان عرضه میشود، در حالی که در بازار آزاد با بهایی بالاتر از ۸۴۰ میلیون تومان معامله میشود. همین الگو در خودروهایی مانند سورن پلاس نیز دیده میشود که فاصله قیمت رسمی آن با نرخ بازار، به چند صد میلیون تومان میرسد. این دوگانگی، تصویر روشنی از ناکارآمدی سازوکار قیمتگذاری به دست میدهد.
سدانهای پرطرفدار زیر ذرهبین
در گروه سدانها، دنا پلاس نمونهای شاخص است. نسخه کارخانهای این خودرو قیمتی نزدیک به ۹۳۰ میلیون تومان دارد، اما در بازار آزاد بهایی حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان پیدا کرده است. پژو ۲۰۷ نیز وضعیتی مشابه دارد؛ خودرویی که نرخ کارخانهای آن کمتر از ۸۰۰ میلیون تومان است، اما در بازار با رقمی فراتر از یک میلیارد تومان خرید و فروش میشود. این اختلافها سبب شده خریداران مصرفی بیش از گذشته از بازار فاصله بگیرند.
مونتاژیها و شکاف عمیقتر
در خودروهای مونتاژی، فاصله قیمت حتی محسوستر است. هایما در نسخههای مختلف، در کارخانه با قیمتی حوالی ۲ میلیارد تومان عرضه میشود، اما در بازار آزاد به محدودهای بالاتر از ۲ و نیم میلیارد تومان میرسد. پیکاپ فوتون اتوماتیک نیز که قیمت کارخانهای آن نزدیک به ۳ میلیارد تومان است، در بازار با رقمی فراتر از ۴ میلیارد تومان معامله میشود. چنین فاصلهای نشان میدهد هزینههای جانبی و محدودیت عرضه، نقش پررنگی در شکلگیری قیمت نهایی دارد.
چرا این فاصله ماندگار است
کارشناسان معتقدند ریشه اصلی این شکاف، ترکیبی از محدودیت عرضه و انتظارات تورمی است. تا زمانی که حجم تولید پاسخگوی تقاضا نباشد، قیمت کارخانه نمیتواند مرجع واقعی بازار باشد. تجربه سالهای گذشته نیز نشان میدهد هر بار که این عدم تعادل تشدید شده، اختلاف قیمت بهسرعت افزایش یافته است.
سخن پایانی
بازار خودرو آرام به نظر میرسد، اما زیر این آرامش، شکافی عمیق میان قیمت کارخانه و بازار جریان دارد. از وانتهای اقتصادی گرفته تا خودروهای مونتاژی، این فاصله بهوضوح قابل مشاهده است و بر تصمیم خریداران اثر میگذارد. تا زمانی که سیاستگذاری نتواند همزمان عرضه را تقویت و قیمت رسمی را به واقعیت بازار نزدیک کند، این اختلاف همچنان یکی از مهمترین چالشهای بازار خودرو باقی خواهد ماند.
