سیر تا پیاز واریز سود سهام عدالت در ۱۴۰۴ / همگی بخوانید
سود سهام عدالت در سال ۱۴۰۳، با وعده بهبود معیشت میلیون‌ها ایرانی و تبلیغات پرشور به حساب سهامداران واریز شد، اما تاخیرهای تکراری، ناهماهنگی‌های سیستمی و انتظارات برآورده‌نشده، این طرح ملی را بار دیگر در معرض نقدهای تند قرار داد. این گزارش، جزئیات واریز سود، چالش‌ها و اقدامات انجام‌شده درباره سود سهام عدالت را تا بهار ۱۴۰۴ موشکافانه بررسی می‌کند.
این مبالغ، مشابه سودهای سال گذشته بود، اما پیش از واریز، برخی رسانه‌ها با انتشار اخبار غیرواقعی از سودهای چند میلیون تومانی، انتظارات غیرمنطقی ایجاد کرده بودند که توسط مهدی حاجی‌وند، دستیار رئیس سازمان بورس، تکذیب شد.
مرحله دوم واریز سود سال ۱۴۰۲، که انتظار می‌رفت در بهار ۱۴۰۴ انجام شود، به دلیل عدم وصول کامل سود از شرکت‌های سرمایه‌پذیر به تعویق افتاد. ولی‌الله جعفری، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس، اعلام کرد که واریز این مرحله منوط به دریافت سود از شرکت‌هایی مانند مپناست که هنوز حدود ۵۰۰ میلیارد تومان از سود سال ۱۴۰۱ را تسویه نکرده‌اند. او گفته بود که پیش‌بینی می‌شود مرحله دوم در آذر ۱۴۰۴ انجام شود، مگر اینکه سازمان بورس تصمیم به واریز در چند مرحله بگیرد، پیشنهادی که در دولت قبلی مطرح شده بود اما عملی نشد.
تاخیرها و ناهماهنگی‌ها، دردسر همیشگی
تاخیر در واریز سود سهام عدالت، یکی از اصلی‌ترین انتقادات سهامداران در سال ۱۴۰۳ بود. برخی شرکت‌های سرمایه‌پذیر به دلیل مشکلات نقدینگی یا عدم برگزاری به‌موقع مجامع، سود خود را با تاخیر به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز کردند. این موضوع برای سهامدارانی که به این مبالغ به‌عنوان کمک‌هزینه معیشتی وابسته بودند، مشکلات زیادی ایجاد کرد. به گفته جعفری، نبود جرایم بازدارنده برای شرکت‌های متخلف، یکی از دلایل اصلی این تاخیرهاست.
مشکلات بانکی نیز همچنان ادامه داشت. حدود ۱۰۰ هزار نفر در مرحله دوم واریز سود سال ۱۴۰۱ به دلیل شماره شبا نامعتبر، حساب غیرفعال یا عدم ثبت‌نام در سامانه سجام، موفق به دریافت سود نشدند. سازمان بورس از سهامداران خواست اطلاعات خود را به‌روزرسانی کنند، اما کمبود اطلاع‌رسانی موثر، بسیاری را از این فرصت محروم کرد. مشکلی که در هر مرحله از واریز سود تکرار می‌شود.
وراث سهام عدالت، همچنان بلاتکلیف
یکی از معضلات حل‌نشده سهام عدالت، انتقال سهام متوفیان به وراث است. با وجود گذشت بیش از چهار سال از آزادسازی سهام عدالت، فرآیند انتقال همچنان با موانع حقوقی و فنی مواجه است. عدم هماهنگی بین قوه قضائیه، سازمان بورس و سازمان امور مالیاتی، و تاخیر در ارائه وب‌سرویس اصلاح‌شده، این موضوع را پیچیده کرده است.
در سال ۱۴۰۳، وعده‌هایی برای راه‌اندازی سامانه جامع انتقال سهام داده شد، اما تا کنون پیشرفت قابل توجهی گزارش نشده است. این بلاتکلیفی، نارضایتی گسترده‌ای در میان وراث ایجاد کرده است.
انتظارات غیرواقعی و نقش رسانه‌ها
در حالی که برخی رسانه‌ها از سودهای چند میلیون تومانی برای سال ۱۴۰۳ خبر داده بودند، سازمان بورس این ارقام را غیرواقعی خواند. حاجی‌وند تاکید کرد که سود سهام عدالت به عملکرد شرکت‌های سرمایه‌پذیر و تصمیمات مجامع آن‌ها بستگی دارد و نمی‌توان ارقام دقیقی را پیش از تسویه کامل اعلام کرد.
این گمانه‌زنی‌های غیرواقعی، اعتماد سهامداران را تضعیف کرد و نارضایتی‌هایی را به دنبال داشت، به‌ویژه که سود واریزی در مرحله اول حدود ۳۰ درصد کمتر از انتظارات برخی سهامداران بود.
اقدامات اصلاحی و چشم‌انداز ۱۴۰۴
سازمان بورس در سال ۱۴۰۳ گام‌هایی برای بهبود فرآیندها برداشت. اخذ مجوز کلی از شورای عالی بورس برای تسریع در واریز سود، یکی از این اقدامات بود که از زمان‌بر بودن فرآیندهای قبلی جلوگیری کرد. همچنین، تشویق شرکت‌ها به برگزاری مجامع الکترونیک و میان‌دوره‌ای، و اعمال جرایم سخت‌گیرانه‌تر برای شرکت‌های متخلف، در دستور کار قرار گرفت. سازمان بورس برای جاماندگان دریافت سود سهام عدالت نیز توصیه کرد که اطلاعات بانکی خود را به‌روزرسانی کنند تا در مراحل بعدی واریز، مشکلی نداشته باشند.
سود سهام عدالت در سال ۱۴۰۳ با وعده‌های بزرگ واریز شد، اما تاخیرها، ناهماهنگی‌ها و مشکلات سیستمی، مانع تحقق کامل انتظارات سهامداران شد. مسائل مربوط به وراث، نبود جرایم بازدارنده برای شرکت‌های متخلف، و گمانه‌زنی‌های غیرواقعی رسانه‌ای، چالش‌های اصلی این طرح بودند.
با این حال، اقدامات اصلاحی مانند اخذ مجوزهای کلی و بهبود زیرساخت‌های دیجیتال، نویدبخش آینده‌ای بهتر است. سهامداران امیدوارند در سال ۱۴۰۴، با رفع این موانع، سود خود را به‌موقع و بدون دردسر دریافت کنند. اگرچه همچنان بخشی از سود سال 1402 را طلبکارند!
