کمک اساسی ایران به عراق از طریق خلیج فارس

 در حالی‌که عراق تلاش می کند تا از وابستگی به انرژی وارداتی رهایی یابد و جایگاه خود را در بازار جهانی نفت تثبیت کند، شرکت‌های بزرگ نفتی غربی نظیر BP، TotalEnergies، Halliburton  و چند شرکت آمریکایی دیگر، بار دیگر وارد پروژه‌های عظیم نفتی در جنوب، شمال و اقلیم کردستان عراق شده‌اند. این بازگشت نه‌تنها بعد اقتصادی دارد، بلکه به‌وضوح نشانه‌ای از رقابت ژئوپلیتیکی شدید میان غرب و بلوک شرق بر سر کنترل منابع انرژی منطقه است.

 پروژه آب‌رسانی از خلیج فارس؛ رمز افزایش تولید نفت

به‌گزارش OilPrice، کلید تحقق جهش بزرگ عراق در تولید نفت، اجرای موفق پروژه تأمین آب دریای جنوب (Common Seawater Supply Project - CSSP) است. در این طرح، آب خلیج فارس به میادین بزرگ نفتی همچون رمیله، کرکوک، مجنون، الزبیر و غرب‌القرنه منتقل می‌شود تا با تزریق آن، فشار در مخازن حفظ شده و استخراج نفت افزایش یابد.

شرکت فرانسوی TotalEnergies مسئولیت اجرای این پروژه را بر عهده دارد؛ پروژه‌ای که برای توسعه میادین قدیمی همچون رمیله (آغاز تولید در دهه ۱۹۵۰) و کرکوک (از دهه ۱۹۲۰) حیاتی است.

 منابع نفتی عظیم نیازمند اراده و زیرساخت

عراق با داشتن حدود ۱۴۵ میلیارد بشکه نفت اثبات‌شده (رتبه پنجم جهان) و منابع تخمینی تا ۲۴۶ میلیارد بشکه، پتانسیل بالایی برای افزایش تولید دارد. با این حال، فساد اداری، بی‌برنامگی و خروج شرکت‌های غربی طی سال‌های گذشته، مانعی جدی بر سر راه تحقق برنامه‌های توسعه‌ای بوده است.

اکنون، با تحریم‌های جدید آمریکا علیه واردات برق و گاز از ایران (که ۴۰٪ برق عراق را تأمین می‌کرد)، بغداد ناگزیر شده است برای حفظ پایداری انرژی، به‌سمت توسعه زیرساخت‌های داخلی حرکت کند.

بازگشت پرقدرت غرب

• BP بریتانیا در شمال عراق (نزدیک اقلیم کردستان) پروژه‌ای ۲۵ میلیارد دلاری برای توسعه پنج میدان نفتی آغاز کرده است.
• TotalEnergies فرانسه در جنوب کشور پروژه‌ای ۲۷ میلیارد دلاری در چهار محور شامل گاز، نفت، برق و آب راه‌اندازی کرده است.
• در اقلیم کردستان، شرکت‌های آمریکایی HKN Energy و WesternZagros قراردادهایی به ارزش مجموعاً ۱۱۰ میلیارد دلار برای توسعه میادین میران و توپخانه امضا کرده‌اند.

کریس رایت وزیر انرژی آمریکا،  هدف از این سرمایه‌گذاری‌ها را آشکارا بیان کرده: «این توافق‌ها بخشی از راهبرد ایالات متحده برای مقابله با نفوذ ایران، چین و روسیه در عراق هستند.»

 اقلیم کردستان؛ میدان رقابت شرق و غرب

در حالی‌که ایالات متحده می‌کوشد اقلیم کردستان را از نفوذ شرکت‌های چینی و روسی دور نگه دارد، چین و روسیه در تلاش‌اند اقلیم را در ساختار بغداد ادغام کرده و غرب را از پروژه‌های نفتی حذف کنند.

یک منبع بلندپایه روس در گفت‌وگو با OilPrice تأکید کرده: «پایان سلطه غرب در خاورمیانه از عراق و با بیرون راندن شرکت‌های غربی از حوزه انرژی عراق آغاز خواهد شد».

 میدان رمیله؛ خط مقدم غرب

شرکت حفاری عراق (IDC) با همکاری Halliburton آمریکا و Basra Energy (متعلق به BP و PetroChina)، در حال حفاری ۱۵ چاه نفتی در میدان رمیله شمالی است. هدف از این عملیات، افزایش تولید از ۱.۲ میلیون به ۲.۱ میلیون بشکه در روز، مشروط به اجرای موفق طرح تزریق آب است.

 جدول خلاصه پروژه‌های کلیدی در عراق و اقلیم کردستان – ۲۰۲۵

جمع‌بندی

عراق بیش از هر زمان دیگری در دو راهی تعیین‌کننده‌ای ایستاده است. یا با تکیه بر سرمایه‌گذاری‌های غربی و زیرساخت‌های فنی شرکت‌های بزرگ، به بازیگر اصلی بازار جهانی نفت تبدیل خواهد شد؛ یا با باقی‌ماندن در کشاکش نفوذ چین و روسیه ، فرصت طلایی توسعه در دهه جدید را از دست خواهد داد. سرنوشت میدان‌های نفتی عراق، اکنون نه فقط اقتصادی، که استراتژیک و ژئوپلیتیکی است.