قلب خسته هوانوردی ایران / رکورد جدید ثبت شد
در حالی که فرودگاه مهرآباد با ثبت جابجایی بیش از ۵.۱ میلیون مسافر و ۴۷ هزار نشست و برخاست در شش ماهه نخست سال، بار دیگر عنوان “پُرترافیک‌ترین فرودگاه کشور” را از آن خود کرد، این آمار بیش از آنکه نشانه “عملکرد مطلوب” باشد، یک هشدار استراتژیک است.
این حجم از فشار عملیاتی بر زیرساخت‌های فرسوده مهرآباد، نه تنها ریسک‌های ایمنی و استهلاک را افزایش می‌دهد، بلکه نمادی از شکست سیاست بلندمدت تمرکززدایی از این فرودگاه و توسعه نامتوازن شبکه هوانوردی کشور است.
گزارش عملکرد شش ماهه فرودگاه مهرآباد که توسط سرپرست این فرودگاه اعلام شد، تصویری دوگانه از وضعیت هوانوردی پایتخت ارائه می‌دهد. از یک سو، توانایی مدیریت این حجم از عملیات قابل تقدیر است، اما از سوی دیگر، پیامدهای منفی این تمرکزگرایی را برجسته می‌کند.
۱. تحلیل آماری: فشار عملیاتی در مرز بحران
آمار ارائه شده نشانگر حجم عظیم عملیات در قلب تهران است:
- مسافران: ۵,۱۳۳,۰۰۰ نفر (به طور میانگین بیش از ۲۸,۰۰۰ مسافر در روز).
- پروازها: ۴۷,۰۸۶ نشست و برخاست (به طور میانگین ۲۵۸ پرواز در روز یا هر ۵.۵ دقیقه یک پرواز).
- بار: ۴۱.۵ میلیون کیلوگرم (به طور میانگین بیش از ۲۲۸ تُن بار در روز).
این اعداد به وضوح نشان می‌دهند که مهرآباد با حداکثر ظرفیت خود و حتی فراتر از آن در حال فعالیت است. این وضعیت منجر به مشکلاتی مزمن مانند تأخیرهای پروازی زنجیره‌ای، ازدحام در ترمینال‌ها، و استهلاک سریع باندهای پروازی و تجهیزات ناوبری می‌شود.
۲. بُعد استراتژیک: شکست سیاست انتقال پروازها
کسب “رتبه نخست” توسط مهرآباد، در واقع به معنای عدم موفقیت در هدف‌گذاری کلان برای انتقال ترافیک هوایی به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (IKIA) است.
- هدف اصلی: سال‌هاست که سیاست‌گذاران به دنبال تبدیل IKIA به هاب اصلی پروازهای داخلی و خارجی (مانند فرودگاه‌های بزرگ دنیا) و محدود کردن مهرآباد به پروازهای خاص (مانند پروازهای دولتی یا تاکسی هوایی) بوده‌اند.
- وضعیت فعلی: آمارها نشان می‌دهد این سیاست نه تنها محقق نشده، بلکه وابستگی شبکه پروازی کشور به مهرآباد تشدید نیز شده است. عواملی مانند دسترسی دشوارتر به IKIA، عدم تکمیل زیرساخت‌های حمل‌ونقل مکمل (مانند مترو)، و مقاومت شرکت‌های هواپیمایی در این شکست نقش داشته‌اند.
۳. پیامدهای منفی تمرکزگرایی در مهرآباد
این حجم از ترافیک، چالش‌های جدی برای شهر تهران و کل صنعت هوانوردی ایجاد می‌کند:
- ریسک ایمنی: افزایش ترافیک در یک فرودگاه قدیمی با فضای هوایی محدود، ریسک سوانح هوایی و خطاهای انسانی را به طور بالقوه بالا می‌برد.
- آلودگی صوتی و زیست‌محیطی: ۲۵۸ پرواز روزانه بر فراز یکی از پرتراکم‌ترین مناطق شهری جهان، آلودگی صوتی و زیست‌محیطی قابل توجهی را به میلیون‌ها شهروند تهرانی تحمیل می‌کند.
- عدم توسعه متوازن: تمرکز بر مهرآباد، انگیزه و منابع را برای توسعه سایر فرودگاه‌های کشور، به ویژه فرودگاه امام خمینی (ره) به عنوان یک هاب بالقوه منطقه‌ای، کاهش می‌دهد.
