اولین موج حذف یارانه‌بگیران با معیار تراکنش خرد

این اقدام که بزرگترین پالایش یکجای لیست یارانه‌بگیران در ماه‌های اخیر است، نشان می‌دهد که دوران تحلیل درآمد به پایان رسیده و اکنون، “الگوی مصرف” شهروندان، معیار اصلی برای دریافت یا عدم دریافت حمایت‌های دولتی است.

بررسی آمارهای رسمی منتشر شده توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از یک تغییر بزرگ در جمعیت یارانه‌بگیران کشور در مهرماه ۱۴۰۴ حکایت دارد. این آمار نشان‌دهنده حذف گسترده افراد از دهک‌های میانی جامعه است که به نظر می‌رسد اولین نتیجه ملموس اجرای سیاست‌های جدید دهک‌بندی باشد.

تحلیل آمار: کاهش ۱.۵ میلیون نفری در یک ماه

• وضعیت در شهریورماه: تعداد کل یارانه‌بگیران در دهک‌های چهارم تا نهم (که یارانه‌ی ۳۵۰ هزار تومانی دریافت می‌کنند)، برابر با ۴۳,۷۴۱,۲۷۴ نفر بود.

• وضعیت در مهرماه: این عدد با کاهشی قابل توجه به ۴۲,۳۱۳,۰۳۹ نفر رسید.

• نتیجه: مقایسه این دو آمار نشان می‌دهد که در بازه زمانی یک ماهه، ۱,۴۲۸,۲۳۵ نفر (حدود ۱.۵ میلیون نفر) از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه در این دهک‌ها حذف شده‌اند.

علت اصلی: اجرایی شدن معیار تحلیل هزینه

این کاهش ناگهانی و گسترده، تصادفی نیست. این اقدام، نتیجه مستقیم اعمال شاخص جدید “خرید خرد” در سامانه‌های دهک‌بندی است. بر اساس این سیاست جدید، دیگر تنها درآمد افراد ملاک نیست، بلکه الگوی هزینه‌کرد خانوار از طریق دستگاه‌های کارتخوان (POS) به یکی از معیارهای اصلی تبدیل شده است. همانطور که پیشتر اعلام شده بود، دولت با رصد میانگین هزینه‌کرد ماهانه خانوار (مثلاً بیش از ۱۰ میلیون تومان برای هر عضو)، افرادی را که الگوی مصرف بالاتری دارند، به عنوان دهک‌های برخوردار شناسایی کرده و از لیست یارانه‌بگیران حذف می‌کند.