پایان انتظار ۲۶ ساله/ توافق بزرگ تهران-مسکو نهایی شد
طلسم ۲۶ ساله مهمترین پروژه زیرساختی ایران سرانجام شکست. پس از دههها مذاکره و انتظار، با نهایی شدن توافق وام ۱.۶ میلیارد یورویی روسیه، شمارش معکوس برای ساخت قطعه حیاتی راهآهن رشت-آستارا آغاز شد. این پروژه که «قلب تپنده» کریدور شمال-جنوب محسوب میشود، از ابتدای سال ۲۰۲۶ با تامین مالی کامل مسکو وارد فاز اجرایی خواهد شد و نقشه ترانزیت منطقه را برای همیشه تغییر خواهد داد.
امین ترفع، رئیس مرکز امور بینالملل وزارت راه، جزئیات این توافق بزرگ را تشریح کرد. این وام ۱.۶ میلیارد یورویی یک «وام صادراتی» است؛ به این معنا که روسیه نه تنها پول را تامین میکند، بلکه پیمانکار قدرتمند خود (شرکت کاسپین سرویس) را برای اجرای پروژه به میدان میآورد. این مکانیزم، اجرای سریع و بدون وقفه پروژه را تضمین میکند.
- مبلغ وام: ۱.۶ میلیارد یورو
- شروع عملیات اجرایی: ابتدای سال ۲۰۲۶ (کمتر از ۱۴ ماه دیگر)
- شرایط بازپرداخت: ۱۰ ساله با سود ناچیز ۳ درصد
- وضعیت فعلی: ۸۵ کیلومتر از اراضی تملک و ۳۵ کیلومتر آن برای مطالعات اولیه تحویل پیمانکار روس شده است. کل اراضی تا پایان سال جاری تحویل خواهد شد و قرارداد اجرایی نهایی تا پایان ۲۰۲۵ امضا میشود.
باز شدن قفل کریدور ۳۰ میلیون تنی
تکمیل راهآهن رشت-آستارا تنها یک پروژه ریلی نیست؛ بلکه فعالسازی یک ابرکریدور اقتصادی است. در نشست سهجانبه اخیر ایران، روسیه و آذربایجان، توافق شد که با راهاندازی این خط، ظرفیت حمل بار در شاخه غربی کریدور شمال-جنوب به ۱۵ میلیون تن از طریق ریل و ۱۵ میلیون تن از طریق جاده ارتقا یابد. این یعنی یک ظرفیت عظیم ۳۰ میلیون تنی که ایران را به شاهراه اصلی تجارت بین شرق و غرب تبدیل میکند.
این توافق در حالی صورت میگیرد که پروژههای مکمل مانند تکمیل پل کلاله در کریدور ارس و پایانه آستارا نیز تا پایان سال به اتمام خواهند رسید تا هیچ گلوگاهی در مسیر این جهش ترانزیتی وجود نداشته باشد.
پایان انتظار ۲۶ ساله برای یک رویای ملی
ایده اتصال ریلی رشت به آستارا از سال ۲۰۰۰ میلادی (۱۳۷۹ شمسی) روی میز بوده، اما همواره به دلیل موانع مالی و اجرایی معطل مانده بود. اقدام قاطع برای تملک کامل اراضی در دولت اخیر و نهاییسازی مدل تامین مالی با روسیه، این رویای استراتژیک ۲۶ ساله را به واقعیتی در دسترس تبدیل کرده است. این پروژه نه تنها یک دستاورد اقتصادی، بلکه یک پیروزی بزرگ ژئوپلیتیک برای ایران در قلب معادلات منطقهای محسوب میشود.