فاصله عجیب بین تجارت ایران و ترکیه

طبق اعلام وزارت حمل و نقل و زیرساخت ترکیه، بنادر دریایی این کشور در سپتامبر ۲۰۲۵، ۴۲.۸۹ میلیون تن بار را جابه‌جا کردند که در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته، ۲.۸ درصد افزایش داشته است.

کل عملکرد بنادر ترکیه برای نه ماه اول سال ۲۰۲۵ به ۴۰۹.۶۸ میلیون تن رسید که نسبت به سال گذشته ۳.۰ درصد افزایش یافته است.

ترافیک کانتینری در ماه سپتامبر به ۱.۱۱ میلیون TEU رسید که نسبت به سال قبل ۲.۹ درصد افزایش داشته است و مجموع ژانویه تا سپتامبر را به حدود ۱۰.۵ میلیون TEU رساند که ۳.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

عملکرد کل بنادر ترکیه در سال ۲۰۲۴ در مجموع ۱۳.۵ میلیون TEU کانتینر و همچنین عملکرد تناژی بنادر ترکیه در این سال، حدود ۴۰۰ میلیون تن بوده است. ترکیه با دارا بودن موقعیتی استراتژیک و ۲۲ بندر در دریای سیاه و مدیترانه به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در صنعت حمل و نقل دریایی و تجارت دریایی به حساب می‌آید.

اما هیچکدام از بنادر این کشور اقیانوسی نیستند و بیشترین آبخور کشتی در بین بنادر ترکیه در حدود ۱۱ متر است. اما با استفاده از علم وتجهیزات به روز و با مدیریت بهینه، توانسته خود را جزو کشورهای پیشرو در این صنعت مطرح نماید.

این در حالی است که عملکرد کل بنادر ایران در شهریورماه سال ۱۴۰۴ حدود ۱۳ میلیون تن بار و در کل سال ۱۴۰۳ عملکرد تناژی بنادر ایران حدود ۱۶۴ میلیون تن و. عملکرد کانتینری بنادر ایران در سال ۱۴۰۳حدود ۲.۶ میلیون TEU بوده است.

جمهوری اسلامی ایران دارای ۲۲ بندر در دریای خزر، دریای عمان و خلیج فارس است. آبخور بنادر جنوبی ایران از حدود ۱۲ متر شروع و تا ۱۸ متر می‌باشد، اما آبخور بنادر شمالی ایران بین ۳ متر تا ۵ متر می‌باشد.

اما سوالی که با مرور و مقایسه آمار و ارقام بنادر ایران و ترکیه به ذهن هر مخاطبی می‌رسد، این خواهد بود که چگونه ایران با وجود ظرفیتی حداقل مشابه ترکیه در بنادر خود، کمتر از ۳‌.۱ این کشور عملکرد تناژی و همچنین کمتر از ۵‌.۱ آن عملکرد کانتینری دارد.

آنچه باعث شده عملکرد بنادر ایران تا این میزان کمتر از بنادر ترکیه باشد را می‌توان در تحریم‌های بین المللی و سوء مدیریت داخلی در بنادر جست و جو کرد.

عواملی که مهم‌ترین رکن حمل و نقل و لجستیک کشور، یعنی حمل دریایی کشور را عقب‌تر از رقبای منطقه‌ای قرار داده است.

بنابراین با بهبود و اصلاح شرایط فعلی بنادر می‌توان به اهداف ذکر شده در سیاست‌های ابلاغی رهبرمعظم انقلاب در مورد توسعه دریا محور دست پیدا کرد، که این موضوع به عنوان پیشران اقتصاد کشور در مسیر توسعه به حساب می‌آید.