اختصاصی خودرو یک؛
پرواز شاهین در بازار آزاد/ ۱.۳ میلیارد تومان برای خودروی ملی!
بازار خودروی کشور بار دیگر با ثبت رکوردهای قیمتی جدید، خریداران واقعی را در شوک فرو برده است. جدیدترین داده‌های بازار در دهم آبان‌ماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که قیمت خودروی «شاهین اتومات» مدل ۱۴۰۴ در بازار آزاد به رقم غیرقابل تصور ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان رسیده است. این در حالی است که حتی وانت «پراید ۱۵۱» نیز با قیمت کارخانه‌ای نزدیک به نیم میلیارد تومان، دیگر خودرویی ارزان‌قیمت محسوب نمی‌شود. شکاف عمیق میان قیمت کارخانه و بازار که در برخی مدل‌ها از ۳۰۰ میلیون تومان فراتر می‌رود، به وضوح نشان‌دهنده آشفتگی عمیق در این بازار و تبدیل شدن خودرو از یک کالای مصرفی به یک ابزار سرمایه‌ای دور از دسترس برای قشر متوسط جامعه است.
در صدر این گرانی‌های افسارگسیخته، خودروی شاهین قرار دارد. مدل اتوماتیک CVT سال ۱۴۰۴ این خودرو که قیمت کارخانه‌ای آن ۹۸۳ میلیون تومان تعیین شده، در بازار آزاد با قیمتی معادل ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود؛ یعنی اختلافی بالغ بر ۳۱۷ میلیون تومان! حتی مدل ۱۴۰۳ این خودرو نیز با قیمت ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در بازار معامله می‌شود. این اختلاف فاحش، که سود سرشاری را به جیب واسطه‌ها سرازیر می‌کند، عملاً دسترسی مصرف‌کننده نهایی به این خودرو با قیمت مصوب را ناممکن کرده و آن را به یک کالای لوکس در میان خودروهای داخلی تبدیل نموده است. نسخه دنده‌ای شاهین نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مدل ۱۴۰۴ آن با قیمت کارخانه ۹۱۹ میلیون تومان، در بازار تا ۱ میلیارد و ۲۲۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است.
سقوط آزاد قدرت خرید؛ از اطلس ۸۰۰ میلیونی تا پراید نیم میلیاردی
این موج گرانی تنها به شاهین محدود نمی‌شود. «اطلس»، محصول جدیدتر سایپا، که به عنوان جایگزینی برای کوییک و تیبا معرفی شد، هنوز به بازار نیامده با قیمت‌های نجومی مواجه است. مدل ۱۴۰۴ دنده‌ای این خودرو در بازار آزاد به قیمت ۸۰۰ میلیون تومان رسیده است. در همین حال، خانواده «ساینا» نیز رکوردهای جدیدی ثبت کرده؛ ساینا S اتوماتیک مدل ۱۴۰۴ با قیمت کارخانه ۶۷۱ میلیون تومان، در بازار با قیمت ۸۲۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد. اما شاید تکان‌دهنده‌ترین بخش این جدول قیمتی، مربوط به وانت پراید باشد. «پراید ۱۵۱» مدل GX با لاینر، قیمت کارخانه‌ای برابر با ۴۷۳ میلیون تومان دارد. این یعنی ارزان‌ترین محصول پلتفرم قدیمی پراید نیز در آستانه نیم میلیاردی شدن قرار گرفته و رسماً با عنوان «خودروی اقتصادی» خداحافظی کرده است.
دلایل آشفتگی بازار و چشم‌انداز مبهم پیش رو
کارشناسان، ترکیب عواملی چون عرضه ناکافی و قطره‌چکانی خودرو از سوی تولیدکنندگان، تقاضای کاذب ناشی از تورم و تلاش برای حفظ ارزش پول، و وجود یک سیستم دلالی پیچیده را ریشه‌های اصلی این نابسامانی می‌دانند. اختلاف قیمت شدید بین کارخانه و بازار، عملاً طرح‌های فروش و قرعه‌کشی را به یک بخت‌آزمایی برای کسب سودهای کلان تبدیل کرده، نه راهی برای تأمین نیاز مصرف‌کننده واقعی. با قیمت‌هایی که حتی برای ساده‌ترین محصولات داخلی سر به فلک کشیده، به نظر می‌رسد رویای خرید یک خودروی صفر برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی روز به روز دست‌نیافتنی‌تر از گذشته می‌شود و بازار خودرو بیش از پیش در انحصار سرمایه‌گذاران و دلالان باقی خواهد ماند.
